Als nieuwsorganisatie doe je het nooit voor iedereen goed

Deze hele week probeerden media, verspreid over heel Europa, voorzichtig te verklaren wat er afgelopen weekend in Zweden was gebeurd. Daar werden parlementsverkiezingen georganiseerd en de Zweden Democraten (SD) boekten een grote zege.

In Nederland worstelde de pers ook opzichtig met deze ontwikkeling. Dat begon simpelweg al met de taal. Want hoe duid je een beweging die tegen de komst van nieuwe asielzoekers is?

In verschillende kranten en op diverse websites kwamen termen voorbij als ‘anti-migratiepartij’, ‘extreemrechts’, ‘de nationalisten’, ‘radicaal-rechtse groep’ en ‘populisten’. De behoedzaamheid die her en der betracht werd, is een uitvloeisel van de angst om door burgers beticht te worden van partijdigheid.

De nieuwsorganisatie die te stellig brengt dat we hier met ‘racisten’ hebben te maken, zoals een aantal keer ook gebeurde, verraadt een politieke voorkeur. Maar wie het beestje niet bij de naam noemt, maar in plaats daarvan voor nikserige omschrijvingen kiest, kan op zijn beurt rekenen op het verwijt dat extremisme wordt gebagatelliseerd en genormaliseerd.

Daarnaast zagen we een andere worsteling ontstaan: hoe moest de verkiezingsuitslag worden gepresenteerd aan kijkers en lezers? Hadden de sociaaldemocraten traditiegetrouw gewonnen, of zagen we de opmars van een nieuwe onconventionele partij?

Het zijn dit soort kwesties die het werk voor mediamensen zichtbaar moeilijk maakt. De klacht die reeds een paar jaar bestaat, is dat veel mensen zich niet vertegenwoordigd voelen door mainstreammedia, die daar dan weer op proberen te anticiperen door gewone mensen op te voeren met ongewone opvattingen over onze cultuur en maatschappij.

Maar in dat woud van tegengestelde belangen en voorkeuren, met hoogoplopende emoties tussen links en rechts, is er nooit iemand opgestaan die heeft gezegd: ‘Ja, ik voel me goed vertegenwoordigd in de media, elke dag weer.’

Het is kortom voor journalisten in deze tijd erg moeilijk om in de beeldvorming goed werk te verrichten. Dat zorgt voor omfloerste berichtgeving, taalspelletjes of overdreven inkijkjes in de eigen mediakeuken.

Terwijl de norm voor goede en integere journalistiek nooit is veranderd: vertel het volk gewoon wat er gebeurt, op basis van feiten. Er zullen altijd mensen zijn die zich verzetten tegen interpretaties. Maar het is een misvatting om te denken dat iedere nieuwsconsument op een passende wijze bediend kan worden. Dat zal geen enkel medium lukken.