Gebouwd op de restanten van een afgebrande textielfabriek: het Twente Centrum in Almelo

Wat springt het meest in het oog als je naar het Twenthe Centrum kijkt? Ongetwijfeld de kenmerkende toren met smalle basis en het brede blok bovenop. Een vorm die meer dan een beetje doet denken aan water- en stoftorens. 

Niet zo vreemd, weet mede-organisator Jeannette van Ditzhuijzen van de Open Monumentendag. „Dat was vroeger namelijk een watertoren”, zegt ze. „En beslist niet voor niets. Het bouwwerk is gebouwd op de resten van een andere textielfabriek die bij een brand verloren is gegaan. Bij die brand kwamen vijf arbeiders om het leven. Kennelijk waren de blusvoorzieningen niet op orde, dus dat moest bij de nieuwbouw wel goed voor elkaar zijn. Vandaar dat ze toen twee watertorens op het dak hebben gezet, met bluswater voor brandincidenten.”

De brand in het negentiende-eeuwse fabriekscomplex was in 1914. De Stoomspinnerij Twenthe is in twee jaar daarna volledig opnieuw opgebouwd. „Het is één van de eerste gebouwen met betonskeletbouw. Als voorbeeld is de bouwstijl uit het Engelse Lancashire gebruikt, het hart van de Britse textielindustrie”, geeft Van Ditzhuijzen aan. „De spinnerij is na de nieuwbouw tot in de jaren zeventig in gebruik gebleven als textielfabriek. Daarna zijn er verschillende gebruikers geweest, waarvan de bekendste het ROC van Twente is.”

Wie hoopt dat er in het gebouw nog veel oude details uit de textieltijd te vinden zijn, heeft pech. In 2012 is het complex compleet gemoderniseerd en heringericht. Enkel de buitenzijde herinnert nog aan vroeger. „Het gebouw staat tegenwoordig een beetje verstopt achter het nieuwe stadhuis, maar is nog steeds heel fraai om naar te kijken. Het is beslist één van de meer bijzondere gebouwen in Almelo.”

Bovendien, zo zegt Van Ditzhuijzen, is het pand één van de laatste tastbare herinneringen aan het textielverleden van Almelo, samen met onder meer de fabriekspijp bij restaurant Kreta, de haldelen op Indië en het Kunsttorentje op het steenworp afstand bij de rechtbank. „Het torentje betrekken we trouwens ook bij onze monumentenprogramma. Daar staan op 11 september vrijwilligers om tekst en uitleg te geven.”

In het Twenthe Centrum komt op Open Monumentendag een omvangrijke foto-expositie bij lunchroom De Fabriekstuin te staan. „Met foto’s die helemaal teruggaan naar de eerste textielfabriek op de locatie.”