Straatnamen én boek om verzetsmensen Apeldoorn te eren

Een verzetsstrijderspark was tot nu toe het permanente eerbetoon dat Apeldoorn kende voor lokale verzetslieden. De gemeente was decennia huiverig om straatnamen naar hen te vernoemen. Wat als later zou blijken dat iemand toch 'fout' was geweest? En wie zijn het 'belangrijkst'? Nu de straten er toch komen, was selectie dus een belangrijk punt.

De Stichting Bevrijding '45 heeft die klus opgepakt, aan de hand van een aantal criteria die de gemeente meegaf. Over de twaalf mensen die zij kozen, verschijnt vandaag een boek. In korte verhalen krijgen de personen achter de namen een gezicht. Henk van Vulpen is een van de schrijvers en samenstellers.

Van Vulpen: ,,Nee, dat is absoluut niet de bedoeling. Er waren in Apeldoorn tientallen, misschien wel honderden verzetsmensen. En nee, je kan de ene daad niet met de andere vergelijken. Wat 'belangrijker' was doet niet ter zake. Wie niet genoemd is, staat niet op een reserveplaats. Onze bedoeling is vooral een doorsnede te laten zien van het verzet. Man en vrouw, allerlei leeftijden. Niet alleen de leiders maar ook anderen die op indrukwekkende wijze een bijdrage leverden. Het NIOD (instituut voor oorlogsdocumentatie, red.) heeft gecheckt of er iets is wat alsnog een ander licht op hun handelen zou werpen, het Nationaal Archief in Den Haag heeft de periode na de oorlog bekeken.''

,,We hebben, onder meer via nabestaanden, een aantal dingen achterhaald die nog nooit zijn opgeschreven. Het zijn stuk voor stuk aangrijpende verhalen, allemaal zonder happy end. Sommige van deze mensen eindigden voor het vuurpeloton of in een concentratiekamp. En voor wie het wel overleefde was ook na de bevrijding de oorlog nooit ver weg. Het heeft hun leven zo sterk bepaald dat het nooit voltooid verleden tijd werd.''

,,Het is niet alleen een eerbetoon. Het moet ook helpen zorgen dat dit stuk van de geschiedenis zich niet herhaalt. Dat is het belangrijkst.''

,,Ze hadden allemaal vanuit een eigen invalshoek gedrevenheid. Een hekel aan de bezetter, een gevoel voor recht en onrecht. En de bereidheid op basis daarvan het eigen leven op het spel te zetten. Dat zegt iets over de persoonlijkheid van die mensen. Heel veel Nederlanders hebben in de oorlog een andere afweging gemaakt; die waren vooral bezig met overleven. De grote vraag is altijd: 'welke keuze zou jij maken?' Ik denk dat je daar niet te makkelijk antwoord op moet geven. Ik hoop dat het boek er toe aanzet er in elk geval over na te denken.''

'Straatnamen voor verzetsstrijders - Eerbetoon in een nieuwe wijk’ is vanaf zaterdag te koop bij Nawijn&Polak en diverse Primera-winkels, voor 9,95 euro.