Dit gaat er veranderen aan het stuur van jouw auto

Het autostuur was meer dan een eeuw lang zwart, rond en had in het midden een knop voor de claxon. Stuurwielen vormen al 125 jaar een essentiële link tussen auto en bestuurder. In 1894 erkende de Fransman Alfred Vacheron voor het eerst de voordelen van een stuurwiel. Tot die tijd werden auto's bestuurd met een soort helmstok, maar hij reed dat jaar de wedstrijd Parijs-Rouen met een Panhard die was voorzien van een stuurwiel.

Sindsdien is aan dat principe weinig veranderd, al kunnen moderne stuurwielen veel meer dan alleen de richting bepalen. Ze zijn uitgegroeid tot een centrale regeleenheid. Zo zijn in het stuur van moderne Mercedes-modellen tot wel 36 functies geïntegreerd in het stuur. Daaronder vallen zaken als bedieningsopties voor volume, keuzes in het infotainment, rijhulpen als cruisecontrol en ook telefoonfuncties.

Mercedes gebruikt sinds 2016 zogeheten Touch Control-knoppen. Hiermee blader je met je vingers door het menu dat in de cockpit wordt weergegeven. Bestuurders vinden hun weg in het centrale beeldscherm via deze kleine aanraakbedieningsknoppen van 10 bij 10 millimeter. In combinatie met de spraakbesturing kan het voertuig zo vrijwel volledig worden bestuurd zonder je handen van het stuur te halen.

Hoogstwaarschijnlijk blijft het bij dit type schakelaars, want autofabrikanten zijn knoppen tegenwoordig liever kwijt dan rijk. ,,We zullen in de toekomst niet nog meer knoppen of functies aan het stuur toevoegen'', zegt Mercedes-ontwikkelingsingenieur Marcus Fiege. ,,De bestuurder moet niet worden afgeleid van het rijden. Nog meer functies kunnen zorgen voor een overkill.''

Hoewel de bestuurder gesproken commando's of tegenwoordig zelfs gebaren kan gebruiken om veel taken in de auto uit te voeren, gelooft Fiege niet dat alles in de toekomst alleen met spraakopdrachten kan worden gedaan. ,,Aan veiligheid gerelateerde instellingen, zoals de keuze van de snelheid via cruisecontrol of de afstandscontrole tot de voorligger, blijven aangestuurd via knoppen of hendels. Dat geldt ook voor de volumeregeling of het aannemen van telefoongesprekken.''

Volgens Fiege zitten er over tien jaar nog steeds stuurwielen in auto's, afhankelijk van de toepassing. ,,Voor voertuigen die - deels - zijn gericht op zelfstandig rijden, is het logisch om een stuurwiel te gebruiken. Voor sterk geautomatiseerde voertuigen die verschillende passagiers vervoeren, komen wellicht andere oplossingen, zoals een stuur dat weg klapt in het dashboard als het niet nodig is.''

Met een onlangs getoond studiemodel van een heel nieuw type stuurwiel laten ingenieurs van toeleverancier ZF zien hoe zij zich de toekomst voorstellen. Het stuur is nog steeds rond, maar er bevindt zich een breed scherm in het midden en verlichting in de stuurwielrand.

,,Dit stuur kan over een jaar of vijf worden toegepast'', zegt ZF-ontwikkelingsingenieur Marc Schledorn. ,,De rode, gele en blauwe verlichting in de stuurwielrand ondersteunt de communicatie tussen bestuurder en voertuig en vraagt hem visueel om actie te ondernemen.'' De airbag zit achter het centrale display en komt door de stuurrand naar buiten.

,,We denken ook dat het stuur van de toekomst op commando wat naar achteren zal schuiven, waardoor de bestuurder meer ruimte krijgt'', zegt Schledorn. Met 'steer by wire'-technologie zouden de stuurcommando's niet langer mechanisch, maar elektrisch kunnen worden overgedragen. ,,Op die manier kan de beweging van het stuur tijdens automatisch rijden van de wielen worden losgekoppeld en draait het stuur niet meer mee.''

ZF zet ook in op sensoren in het stuur. Allereerst voor handherkenning, zodat het voertuig weet of de bestuurder het stuur in handen heeft. Maar ook om vitale functies te meten, zoals de hartslag tijdens het rijden. ,,Het doel is de toestand van de bestuurder beter te herkennen, zodat meer veiligheid kan worden geboden. En ondanks de toenemende complexiteit moet het stuurwiel gemakkelijk te bedienen blijven.''

Een merk als Volkswagen biedt ook al veel bediening in het stuur. In een Passat kunnen tegenwoordig tot negentien functies via het stuur worden bediend. In de toekomst zal een nieuw bedieningspaneel links en rechts van het stuur met gevoelige bedieningselementen de bestuurder haptische feedback geven bij de bediening. De bestuurder zal dan hobbels en bobbels voelen.

Dat de vorm van het stuur de komende jaren verandert, staat onherroepelijk vast. In de BMW iNext, een auto die binnen een jaar op de markt komt, zal het stuur er al veel hoekiger uitzien. De eerste foto's daarvan zijn inmiddels vrijgegeven. Uiteindelijk zullen de autofabrikanten kiezen voor een volledig rechthoekig stuur, is de verwachting. Volgens Klaus Fröhlich, de ontwikkelingsdirecteur van BMW, is daar geen ontkomen aan: ,,We willen dat het stuur uiteindelijk automatisch in het dashboard opgeborgen wordt zodra het niet meer nodig is. En dat gaat makkelijker met een vierkant stuur dan met een rond exemplaar.''

In de iNext gebeurt dat nog niet, want die zal in eerste instantie nog niet volledig autonoom kunnen rijden. Maar daarin wordt het wel al mogelijk om het stuur strak tegen het dashboard te plaatsen, zodat de bestuurder tijdens het semi-automatisch rijden meer bewegingsruimte heeft om bijvoorbeeld een kopje koffie te drinken of iets te lezen.

Ook Mercedes-Benz heeft al zijn eerste auto met een rechthoekig stuur laten zien. Dat is de vorig jaar gepresenteerde EFS, een studiemodel waarin allerlei nieuwe veiligheidstechnologie wordt getest.

In de autosport is een hoekig stuur al langer gemeengoed. Max Verstappen rijdt ermee in de Formule 1. Door de hoekige vorm is eenvoudiger te zien in welke stand de besturing staat. Dat wordt straks in gewone personenauto's belangrijk op het moment dat de auto de automatische piloot uitschakelt en de mens het stuur weer overneemt. Bijkomend voordeel van de afgeplatte onderkant van het stuur is volgens BMW dat het hierdoor gemakkelijker wordt om in en uit te stappen.