Dit is waarom tweedehands auto’s zo duur zijn

Je zou het soms niet zeggen als je een grote dealer of handelaar voorbijrijdt en daar de occasions rijen dik ziet staan, maar er is toch echt sprake van schaarste, na dik twee jaar coronastorm en nu een oorlog. Niemand had kunnen ­bevroeden dat de gevolgen zo verstrekkend zouden zijn. De wereld ziet er in zekere zin totaal anders uit dan in 2019.

Hoe kon het virus zo’n enorm effect op – in dit geval – de markt voor nieuwe en gebruikte auto’s hebben? De vele fabriekssluitingen van toe­leveranciers van onderdelen in China vormen een belangrijke oorzaak. Nergens ter wereld was de lockdown zo streng als daar en zelfs nu is de toestand nog niet stabiel. Wanneer je dan als autofabrikant op een paar containers vol met koplampen zit te wachten, die vervolgens niet komen, kun je de hele productielijn stilleggen. En dan hebben we het nog maar over één onderdeel voor één specifiek merk of type. Zo komen er dagelijks scheepsladingen met onderdelen en natuurlijk accu’s voor EV’s uit het Verre Oosten. Althans, zo zou het moeten zijn. Ook in Europa lagen complete fabrieken stil tijdens de lockdowns en die achterstand is nog lang niet ingelopen, om nog maar te zwijgen van het chiptekort.

Reizen was ook nauwelijks nog mogelijk. De lucht bleef blauw, zonder de bekende witte strepen van overvliegende vakantiegangers en zakenmensen. Dat had dan weer tot gevolg dat de huurauto’s op vliegvelden bleven staan en dat verhuurmaatschappijen hun vloot niet verversten. Dat laatste levert namelijk vrachtwagens vol met jonge occasions op, die van luchthavens in het zuiden van Europa onze showrooms inrollen.

Voor Hertz, één van ’s werelds grootste autoverhuurders, leidde dat zelfs tot het aanvragen van het faillissement in 2020. Om zo snel mogelijk over geld te beschikken, besloot Hertz 700.000 auto’s te ver­kopen. Daarbij hielp ineens de voorzienigheid een handje: de wereldwijde crisis die de productie van nieuwe auto’s deed stag­neren door onder meer het gebrek aan halfgeleiders, stuwde de prijzen van occasions naar ongekende hoogten. De afschrijving waarmee Hertz had gecalculeerd, zag er plotsklaps totaal anders uit en de ‘ex-rentals’ leverden veel meer op dan verwacht, omdat ook in de Verenigde Staten veel OV-reizigers de overstap maakten naar een eigen auto. Samen met het tekort aan nieuwe auto’s stuwde dat de prijzen van occasions flink op. Uiteindelijk kon het faillissement van verhuurgigant Hertz worden afgewend nadat twee vermogensfondsen uit New York de boel overnamen.

Ook in Nederland zagen we de vraag naar occasions stijgen tijdens de corona­crisis, omdat veel reizigers het OV de rug toekeerden. In een bepaalde periode was dat omdat er domweg geen treinen of bussen reden, daarna vanwege de angst om naast een kuchende of snotterende medereiziger te moeten staan of zitten en dan alsnog besmet te raken. Nee, dan maar liever in je eigen vertrouwde cocon naar het werk, voor hen die geen thuiskantoor hadden. Zo gebeurde het dat er zowel in 2020 als in 2021 meer dan twee miljoen gebruikte auto’s werden verkocht.

Tegelijk zagen we de nieuwverkopen ras teruglopen. Noteerden we in 2019 nog ruim 450.000 stuks, in 2020 zakte dat naar 358.000 en in 2021 naar nog geen 325.000. Ook in de zakelijke markt veranderde veel. De leaserijders maakten minder kilometers en een deel daarvan rijdt een jaartje langer door. Dat gebeurt sowieso al vaker om op die manier maximaal van de lagere bijtelling te genieten. Dankzij dit beleid komt de markt voor gebruikte EV’s nóg trager op gang, waar de overheid juist met een beschuldigende vinger naar de autobranche wijst met de mededeling dat zij te weinig doet om de verkoop van elektrische occasions te stimuleren. Gevalletje ‘de pot verwijt de ketel’.

We leggen ons oor eens te luisteren bij Gerard ten Buuren, voorzitter van Bovag Onafhankelijke Autobedrijven en als bedrijfs­adviseur verbonden aan restwaarde­specialist Autotelex. “Er is heel wat aan de hand in de markt en corona heeft, samen met de oorlog in Oekraïne, een kettingreactie veroorzaakt. Belangrijkste gevolg voor de consument is de hogere prijs die voor een occasion moet worden betaald door de schaarste die er heerst. Dat, in combinatie met een stijgende vraag, leidt tot stijgende inkoopprijzen voor de handelaren. De auto die als alternatief voor het OV wordt gebruikt, zit in de prijsklasse van vijf- tot vijftienduizend euro. Daar was en is een grote vraag naar. Ook de jonge occasion is heel erg gewild. Die wordt op grote schaal geïmporteerd. 

Ook in Duitsland, waar veel van onze occasions vandaan komen, begint het echter te wringen en stijgen de prijzen. Inkopers moeten dus veel hoger bieden en zien hun marges deels in rook opgaan. Desondanks worden er net zoveel auto’s geïmporteerd als er nieuwe worden verkocht. Het grote tekort aan nieuwe auto’s verandert voorlopig nog niet. Steeds vaker zien consumenten een jonge gebruikte auto als goed alternatief voor een nieuwe, zelfs als de prijs naar verhouding vrij hoog is. Het grote pluspunt is namelijk: de klant kan meteen rijden, er is geen sprake van een lange levertijd.”

Dat de marktsituatie bij onze oosterburen er niet veel anders uitziet dan bij ons, zal niemand verbazen. Bovendien stijgt daar de vraag naar occasions met benzinemotor, nadat decennialang de diesel ook heel gewild was. Ten Buuren: “In Nederland rijden ook nog altijd ruim een miljoen diesels rond en het is niet helemaal terecht om die in een kwaad daglicht te zetten. Zeker de laatste generaties dieselmotoren zijn effi­ciënt en hebben een relatief lage NOx- en kooldioxideuitstoot. Dat neemt niet weg dat handelaren niet zo snel een jonge gebruikte diesel zullen inkopen, hoewel dat voor sommige consumenten nog altijd heel aantrekkelijk kan zijn.”

In de eerste drie maanden van 2022 zijn er 3,7 procent minder occasions verkocht dan in dezelfde periode vorig jaar en ook daar is het tekort de belangrijkste oorzaak, aldus Ten Buuren. “Het ligt dus niet aan een dalende vraag. En er is weer een stijging in de import te zien in dat kwartaal, namelijk vier procent. Verder zien we een toename in de verkoop van gebruikte EV’s, die in de eerste drie maanden steeg naar ruim 13.000 stuks. Veel van de Nederlandse ex-leaseauto’s gaan weg voor de export, zoals de diesels met hoge tellerstanden en de zware hybrides. Die waren voor de zakelijke rijder vijf jaar lang heel aantrekkelijk, maar zijn voor onze occasionmarkt totaal oninteressant.”

Aan de onderkant van de markt is ook een ontwikkeling gaande en wel het stilletjes verdwijnen van de kleine, enigszins betaalbare nieuwe auto. We hebben het dan over het A-segment, dat veel mensen kennen van bijvoorbeeld de Toyota Aygo en Suzuki Alto. Steeds meer merken nemen niet meer de moeite om in die klasse aanwezig te zijn. Opel, Citroën, Peugeot, Renault en Ford zijn daarvan voorbeelden. Het aanbod dat er nog is, begint ook al snel bij € 15.000 en met een paar optiepakketten en assistentiesystemen gaat dat door de twintig mille.

Voor dat geld, of minder, koop je een leuke occasion van een maatje groter of een jonge gebruikte auto uit het compacte A-segment, die altijd al relatief duur was. Een andere reden voor de stijgende vraag naar occasions is de opkomst van de elektrische auto. Veel mensen willen de overstap misschien wel maken, maar kunnen dat op dit moment nog niet, omdat een EV vrij duur is. Of misschien willen ze nog een paar jaar wachten tot de overstap en om die tijd te overbruggen kan een occasion de ideale tussenoplossing zijn. Of wie wel elektrisch wil en geen zin heeft om een jaar op een nieuwe auto te wachten, kiest voor een gebruikte, die verhoudingsgewijs best duur is.

Sinds kort is de wetgeving aangepast en moeten autobedrijven twaalf maanden garantie geven op een gebruikte auto. Een goede ontwikkeling voor de consument, maar een verhoogd risico voor de garagist, dus ook dit gaan we terugzien in de prijzen. Is er dan ook nog een beetje goed nieuws voor de consument? Gerard ten Buuren: “Misschien het enige positieve is het feit dat iemands auto bijna net zoveel waard is als twee jaar geleden. Wie toen een occasion uit 2018 kocht, krijgt daar nu soms bijna hetzelfde voor terug.

Dus afhankelijk van de auto die je terugkoopt, kan dat je een leuk voordeeltje opleveren. Waar diezelfde koper wel rekening mee moet houden, is dat het geen voordeel meer is wanneer je zonder inruiler de showroom betreedt, waar je vroeger nog wel eens op korting kon rekenen. Afdingen is er meestal niet meer bij, want de vraagprijzen zijn scherp en de marges dun. Dan is er weinig speelruimte. Soms moeten dealers auto’s inkopen voor een prijs waarvoor dezelfde auto een jaar geleden te koop stond. Ik zie het tij niet op korte termijn keren. Aan de andere kant: de consument kan kiezen uit een aanbod van ruim 300.000 occasions, dus de kans op een goede deal is er nog altijd.”

Bekijk hieronder onze video’s op het gebied van auto’s en mobiliteit: