Help! de betaalbare auto verdwijnt

Liefhebbers van goedkope ­auto’s zullen over enkele jaren met weemoed terugdenken aan de tijd dat je nog een splinternieuwe Citroën C1 of Peugeot 107 kocht voor rond de 8000 euro. Die tijd lijkt definitief voorbij, aangezien alle seinen op rood staan voor de ontwikkeling van betaalbare (stads)auto’s. Volgens experts in de branche wordt 20.000 euro zo’n beetje de ondergrens van een nieuwe auto.

Volkswagenbaas Hans Dieter Pötsch vindt die ontwikkeling zorgelijk. Hij denkt dat het over vijf tot tien jaar voor mensen met lage inkomens lastig wordt om nog een eigen auto te bezitten. In een interview met de Duitse krant Welt am Sonntag zei hij dat Volkswagen een doel heeft om elektrische mobiliteit toegankelijk te maken voor een breed deel van de bevolking. ‘Wat betekent dat we ze goedkoper moeten maken.’ Maar voor de goedkoopste modellen in de markt wordt dat moeilijk, stelt hij.

Paradoxaal genoeg zouden de compacte auto’s het juist goed moeten doen, aangezien auto’s met een geringe CO2-uitstoot meehelpen om de gemiddelde uitstoot van autofabrikanten omlaag te brengen. Maar het tegendeel is waar. Pötsch wijst daarvoor met een beschuldigende vinger naar de Europese Unie. De CO2-emissie van nieuwe auto’s moet in 2030 met 37,5 procent zijn gedaald ten opzichte van 2021. Dat betekent dat auto’s nog maar gemiddeld 60 gram aan CO2 per kilometer mogen uitstoten. ,,Dat is niet mogelijk met de allerbeste verbrandingsmotoren. Dus we hebben elektrische auto’s nodig en die zijn duur’, aldus de VW-topman.

De stijgende prijzen vormen een minder groot probleem voor dure sportwagens en dikke middenklassers, want die auto’s worden maar een paar procent duurder. Maar de meerkosten van 3000 euro voor een hybride aandrijflijn betekent bij een stadsauto al snel een 20 procent hoger aankoopbedrag. Met als gevolg dat consumenten afhaken.

De Volkswagen-topman vraagt zich af of de EU bij het opleggen van deze CO2-limiet wel aan ‘alle sociaal relevante aspecten heeft gedacht’. Volgens Pötsch hebben het Euro­parlement en de Europese Raad niet stilgestaan bij dit punt van individuele mobiliteit.

De nieuwe uitstootnormen hebben grote gevolgen voor de toekomst van de huidige – relatief betaalbare - auto’s uit het zogeheten A- en B-segment. Fabrikanten zijn daarom nu al bezig deze modellen uit hun aanbod te schrappen. Smart verhuist naar China om als elektrische auto verder te leven, Citroën en Peugeot nemen afscheid van respectievelijk de C1 en 108 en ook de Ford Ka+ wordt teruggetrokken uit Europa.

Het VW-concern heeft helemaal drastische plannen. De stadsauto’s Up, Mii en Citigo van VW, Seat en Skoda worden elektrisch en dus duur. Opel zet een streep door de Karl en Adam en Dacia’s toekomst is evenmin zeker. Volgens insiders wordt zelfs getwijfeld aan de toekomst van auto’s als de Seat Ibiza, Audi A1 en VW Polo.

Een andere duurmaker is de verplichte komst van een groot aantal door de EU verplichte veiligheidsvoorzieningen vanaf 2021, zoals een intelligente snelheidsassistent, een noodremsysteem en rijstrookbewaking. Het gaat daarbij om zogeheten Advanced Driver Assistance Systems (ADAS) die het aantal verkeersdoden in de EU drastisch moeten terugdringen. Het hoeft geen betoog dat auto’s daardoor duurder worden en ook hiervoor geldt dat de impact bij goedkope auto’s veel groter is dan bij duurdere modellen.

Daar komt nog bij dat compacte auto’s weliswaar in Nederland en een aantal andere Europese landen razend populair zijn, maar buiten Europa krijgen de fabrikanten er nauwelijks de handen voor op elkaar. De boodschappenauto is een typisch West-­Europees verschijnsel. In minder welvarende landen kiest men liever voor een grotere of in ieder geval groter ogende auto. Het is een van de redenen dat in een land als Turkije sedan-uitvoeringen van auto’s die bij ons uitsluitend als compacte hatchback worden verkocht, zeer populair zijn. In landen als China en de Verenigde Staten word je met een compacte auto in het verkeer al helemaal niet serieus genomen.

Volgens Peugeot-topman Jean-­Philippe Imparato is er helemaal geen markt meer voor de A-segment stadsautootjes, zo meldde hij eerder aan Autoweek. Hij steekt zijn geld dan ook liever in andere projecten, zoals pick-ups, die het wereldwijd wel goed doen.

Maar kun je dan helemaal nergens meer terecht voor een leuke nieuwe stadsauto? Jawel, Renault investeert juist in het compacte segment. De rond de 12.000 euro kostende Twingo krijgt sowieso een opvolger. Volgens de Europese baas van Renault, Jean-Christophe Kugler, is de compacte auto een prima auto voor de stedelijke gebieden.

Desondanks kent het A-segment inmiddels meer afhakers dan debutanten. Tel daarbij op dat auto’s die nu 12.000 à 14.000 euro kosten over enkele jaren zijn voorzien van een prijskaartje van 18.000 tot 20.000 euro en het is duidelijk dat een (tweede) auto in het gezin de komende jaren flink in prijs gaat stijgen. Daardoor zou een groeiende groep zich mogelijk geen auto meer kunnen veroorloven, helemaal als de economie gaat haperen.

Gelukkig kunnen we nog een aantal jaar door met de enorme hoeveelheid tweedehands auto’s in deze klasse. Maar ook die prijzen zullen als gevolg van de algehele schaarste gaan stijgen, verwachten analisten.