Achterblijvers in Afghanistan: ‘Zonder visum of laissez-passer komen ze geen buurland binnen’

Een van hen is een Afghaan (45) die al zo'n twintig jaar in Nederland woont en wiens naam we om veiligheidsredenen niet vermelden. Zijn vrouw en drie dochters (tussen 2 en 6 jaar oud) zitten ondergedoken bij familie in Kaboel in afwachting van een oplossing om het land te kunnen verlaten. ,,Ze waren op bezoek bij mijn schoonouders omdat mijn schoonmoeder ziek is. Toen de taliban oprukten, wilde ik mijn echtgenote en kinderen naar Nederland halen maar er waren geen vluchten meer’’, zegt hij met een diepe zucht.

Na de machtsovername door de taliban was al zijn hoop gevestigd op de evacuatievluchten. De zelfmoordaanslag bij de luchthaven, donderdag, deed alle hoop in een klap vervliegen. ,,Woensdagavond had ik via contacten eindelijk geregeld dat mijn vrouw en dochters de volgende dag de luchthaven binnengeloodst konden worden maar na de aanslag ging de boel dicht. Ik heb zitten huilen’’, bekent de ondernemer uit Utrecht. 

Wat hij sindsdien ook probeerde, alles was tevergeefs. In een laatste wanhoopspoging wendde de vader zich tot het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag. ,,Ik heb drie mails gestuurd maar kreeg geen antwoord. Het consulaire noodteam is uit Afghanistan vertrokken en zonder die hulp begin je niks’’, verzucht hij. Zijn echtgenote heeft een Afghaans paspoort en een Nederlandse verblijfsvergunning, zijn kinderen hebben een Nederlandse pas. ,,Het zijn niet alleen míjn kinderen, het zijn ook Nederlandse kinderen.’’ 

,,Ik kan via mijn contacten regelen dat ze over land naar de grens met Pakistan of Oezbekistan worden gebracht. De reis duurt respectievelijk een halve dag en zo'n zeventien uur maar de grensovergangen zijn dicht. Voor Oezbekistan heb je een visum nodig, las ik op de website van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Tasjkent. Hetzelfde ministerie in Islamabad (Pakistan) vertelde me - ik spreek ook Urdu - dat westerlingen het land alleen binnenkomen met een laissez-passer. Eenmaal binnen kunnen ze dan naar een luchthaven reizen en van daaruit vertrekken naar Nederland. Ik wil de tickets zelf betalen maar zonder consulaire hulp houdt alles op’’, klinkt het somber.

Luister ook naar onze podcast Politiek Dichtbij:

De 57-jarige Naim heeft ook al zijn hoop gericht op Buitenlandse Zaken in Den Haag. Hij woont sinds 1995 in Nederland maar heeft twee broers in Afghanistan. De een is arts, de andere bankmedewerker. De taliban zijn op zoek naar eerstgenoemde. ,,Ze zitten ondergedoken met hun echtgenotes en in totaal acht kinderen na een angstig avontuur bij de luchthaven van Kaboel. Amerikaanse soldaten gooiden er traangasgranaten om de mensenmenigte weg te krijgen. De kinderen hebben doodsangsten uitgestaan. De oudste, een jongen van 16, ziet nauwelijks nog iets en heeft pijn. Zijn vader wil hem helpen maar heeft geen medicijnen. Het Rode Kruis zegt niks te kunnen doen. Ze willen naar een van de buurlanden, hebben allemaal een Afghaans paspoort maar kunnen nergens heen zonder visum of laissez-passer’’, zegt de vijftiger.

Zijn echtgenote Nadera (45) vreest het ergste. ,,We hebben nu nog contact via internet en WhatsApp maar de taliban gaan alles binnenkort blokkeren, zo vertelde mijn familie zaterdag. Ik kan niet meer nadenken door de stress en het verdriet, het is alsof mijn hersenen stil liggen. Ik wil ook mijn familie helpen naar een veilig land te komen maar zelfs de UNHCR (VN-vluchtelingenorganisatie, red.) zegt pas iets te kunnen doen als onze familieleden in een buurland zijn. Ik hoop dat minister Kaag iets voor hen kan betekenen. Wij leven in een veilig land maar kunnen er niet van genieten zolang onze familieleden niet veilig zijn’’, zegt de vrouw vechtend tegen de tranen.

De Afghaanse Utrechter probeert zijn vrouw en dochters intussen zoveel mogelijk te steunen. Vooral zijn oudste dochter heeft het nu zwaar. ,,Maandag begint de school weer en ze verheugde zich enorm op groep 3. Nu zit ze in Kaboel. Ik heb de school geïnformeerd en daar zijn ze ook helemaal van slag. Als verrassing ga ik morgen op  de stoel van mijn dochter in de klas zitten en maak ik een filmpje met haar klasgenootjes. Dan is ze er toch een beetje bij’’, zegt hij met een brok in zijn keel. 

De vader heeft de moed nog niet opgegeven. ,,Als Buitenlandse Zaken de komende dagen niks regelt dan ga ik zelf naar Afghanistan om mijn gezin op te halen. Daarmee neem ik wel een risico maar ik ben ervan overtuigd dat het gaat lukken.’’  

Kijk onze video’s over de situatie in Afghanistan in onderstaande playlist: