Deze aanslag is verijdeld, maar 'we volgen niet iedereen'

De spil van de vermeende terreurcel, Hardi N. is een bekende in de Nederlandse jihadbeweging, een beweging die volgens de veiligheidsdiensten 'enkele honderden aanhangers en enkele duizenden sympathisanten' heeft. 

Heeft de inlichtingendienst alle potentieel gewelddadige jihadisten of aanslagplegers in het vizier? Nee, zeggen kenners. Daarvoor ontbreekt het aan de capaciteit: ,,We kunnen niet iedereen volgen, je kunt geen wonderen verwachten, niet alles is te voorkomen'', zegt Daan Weggemans, terrorisme-onderzoeker aan de Universiteit Leiden.

Maar figuren als Hardi N., die geprobeerd hebben naar Syrië te reizen en daarvoor veroordeeld zijn, behoren wel tot de 'risicogroep': ,,De AIVD maakt telkens een afweging: als er signalen zijn dat iemand met rare mensen omgaat en neigt naar extremisme, dan kunnen ze bijzondere opsporingsmiddelen inzetten.'' De dienst kan dan telefoonverkeer aftappen,  observeren of mails onderscheppen. 

En als er een concrete dreiging is, zoals bij het gisteren opgepakte zevental het geval lijkt, gaat er een seintje naar de politie, in de vorm van een ambtsbericht: ,,Die samenwerking lijkt hier heel goed gegaan'', zegt Willemijn Aerdts, die onderzoek doet naar inlichtingenwerk (Universiteit Leiden). ,,Het lijkt me ook logisch dat je iemand scherper in de gaten houdt als hij of zij veroordeeld is voor een reis naar Syrië. Maar tegelijkertijd zijn de diensten best voorzichtig hoor: ze mogen echt niet zomaar gaan tappen of volgen, daarvoor is vaak toestemming nodig op het hoogste niveau.'' 

_{(Tekst gaat door onder foto)}

Met deze verijdelde 'grote aanslag' staat de teller inmiddels op 4 à 5 terreuraanslagen waar Nederland aan ontsnapt is. AIVD-baas Rob Bertholee turfde eerder dit jaar 'drie of vier' serieuze pogingen die voorkomen werden. Wat is het 'Hollandse geheim', terwijl in landen om ons heen wel grote aanslagen gepleegd zijn? Bertholee weet het niet: ,,We houden zicht op alle teruggekeerde Syriëgangers. Maar om eerlijk te zijn: het zou ook zomaar toeval kunnen zijn.'' Maar de diensten, politie, justitie en welzijnswerkers zitten er in Nederland wel 'bovenop', weet Weggemans. 

En waar de aandacht jaren geleden vooral uitging naar jihadisten die naar het strijdgebied in Syrië wilden of uit het Kalifaat terugkeerden, wordt nu extra scherp gekeken naar ex-veroordeelden als Hardi N: ,,Er is altijd veel aandacht geweest voor het opsporen, arresteren en opsluiten van potentiële terroristen. Maar je moet ook scherp blijven kijken naar de terugkeerders in de maatschappij, hun re-integratie. Iemand kan vertellen dat hij op het rechte pad is, er geen extreme ideeën meer op nahoudt, maar is dat werkelijk zo? Daarvoor moet je zoveel mogelijk informatie verzamelen, van de wijkagent tot de reclasseringsambtenaar en de wijkwerker.'' En eenmaal terug in de maatschappij blijft het een dilemma voor justitie, reclassering en de gemeente: ,,Kunnen we iemand loslaten, met minder toezicht, de enkelband doorknippen?'' 

Dit is wat we tot nu toe weten van de verdachten: