Dit weten we tot nu toe over de 'zorgelijke’ omikronvariant van het coronavirus

Hoe heet de nieuwe variant?
De wetenschappelijke naam van de virusvariant is B.1.1.529. De Wereldgezondheidsorganisatie WHO heeft de variant de naam omikron gegeven, verwijzend naar de Griekse letter ‘o’. Andere varianten werden ook vernoemd naar een letter uit het Griekse alfabet, zoals de bèta- en deltavariant.

De WHO heeft bij de benaming overigens twee letters uit het Griekse alfabet overgeslagen. Eigenlijk was de naam ‘nu’ aan de beurt, maar die kon te gemakkelijk worden verward met ‘new’, het Amerikaanse woord voor nieuw.

Ook ‘ksi’, de volgende letter uit het alfabet, werd door de WHO overgeslagen, omdat Xi in China een veelvoorkomende achternaam is. Bovendien ligt het diplomatiek gevoelig, omdat de Chinese president Xi Jinping heet.

De WHO streeft ernaar bij het geven van namen aan ziekten geen ‘culturele, sociale, nationale, regionale, professionele of etnische groepen’ te kwetsen. Om niemand voor het hoofd te stoten en geen verwarring te scheppen, kwam de WHO daarom uit bij de vijftiende letter van het Griekse alfabet.

Waar komt de omikronvariant vandaan?
De variant dook als eerste op in Zuid-Afrika, waar ook de meeste besmettingen met de nieuwe mutatie zijn vastgesteld. Ook in andere Afrikaanse landen, waaronder Botswana, Zimbabwe en Namibië, werd de variant gesignaleerd. 

België maakte vrijdag bekend dat de variant daar is opgedoken. Zaterdag meldden ook Engeland, Duitsland en Italië besmettingen met de omikronvariant. Zondag gevolgd door Nederland dus, en Denemarken en Australië. 

De omikronvariant is mogelijk ontstaan in Afrika. Dat kan komen doordat nog niet veel mensen daar zijn gevaccineerd. Wanneer een klein deel van de bevolking antistoffen heeft, kan een nieuwe mutatie makkelijker ontstaan.

Is deze variant gevaarlijk?
De WHO heeft hem het stempel ‘zorgelijk’ gegeven. Uit onderzoek is gebleken dat de omikronvariant besmettelijker is dan andere varianten. Het ECDC, het Europese RIVM, bestempelde omikron ook als ‘zorgelijk’.

Omikron is de vijfde coronavirusvariant die wordt aangewezen als ‘zorgelijk’. Eerder gebeurde dat met de alfa-, bèta-, gamma- en deltavariant. Een woordvoerder van het RIVM erkende dat de variant afwijkt van eerdere vormen. Of mensen er zieker van worden, is nog niet bekend.

Zijn de vaccins effectief tegen de omikronvariant?

Of de vaccins effectief zijn tegen de omikronvariant valt nog niet te zeggen. Er is nog te weinig onderzoek gedaan omdat de nieuwe variant nog niet veel voorkomt. 

Fabrikanten van coronavaccins, zoals Moderna en Pfizer, hebben gemeld hun vaccin zo snel mogelijk aan te passen aan nieuwe virusvarianten. Vaccins waren eerder al wel effectief tegen bijvoorbeeld de deltavariant.

Over het ziekteverloop van een besmetting met de omikronvariant is nog weinig bekend. Dus ook niet over de vraag of je er zieker of minder ziek van wordt dan van andere varianten.

Hoe wordt verspreiding van het virus gepoogd te stoppen?
Veel landen hebben een vliegverbod ingesteld voor vluchten vanuit zuidelijk Afrika. Het Verenigd Koninkrijk deed dat donderdagavond als eerste. Nederland volgde vrijdagochtend.

Voor Nederlanders die terugkeren uit een land waarvoor een vliegverbod van kracht is, gelden voorwaarden. Zij moeten zich bijvoorbeeld bij vertrek én aankomst laten testen. Bij thuiskomst moeten ze in quarantaine. Een aantal van de positief geteste Nederlanders die uit Zuid-Afrika terugkwamen, logeert momenteel in een quarantainehotel bij Schiphol.  

Als de omikronvariant vaker in Nederland wordt gevonden, zal de mutatie uiteindelijk meer voorkomen dan de deltavariant. Simpelweg omdat deze variant besmettelijker is. In dat geval zullen de meeste mensen die besmet raken de omikronvariant oplopen.

Bekijk hier onze video’s over het coronavirus: