Duizenden mensen vullen de Dam: 'Afghanen zijn vernederd, verraden, uitgemoord’

 ,,Het is gek om hier te demonstreren terwijl de berichten over het bloed van onze mensen binnenstromen", zegt initiatiefneemster Sahar Shirzad. Ze vraagt eerst om een minuut stilte. Terwijl alle aanwezigen zwijgen, vliegt een zwerm duiven over de doodstille Dam. Een man veegt met een papieren zakdoek de tranen van zijn ogen. 

De demonstratie is een initiatief van de Afghaanse jongerenbeweging Azadi - Afghaans voor ‘vrijheid’. Shirzad vraagt iedereen het te scanderen, als ze Afghanistan roept. De demonstranten reageren: ‘Azadi!’ 

Hoewel onder veel Afghanen een gevoel van machteloosheid heerst, is er ook iets van strijdbaarheid merkbaar. Van boosheid. Over het late ingrijpen van Nederland. En op Amerika. ‘USA created Taliban’, staat er op één van de borden. Elders een spandoek met afbeeldingen van Trump en Obama, en de tekst  ‘Let’s make Afghanistan great again. Yes we can!’

 ,,Amerika liegt tegen de Afghanen”, zegt Naim Wardoji (57), aanwezig met zijn vrouw Nadera (45). Beiden komen uit Afghanistan, Naim woont sinds 1995 in Nederland. Vorige maand was Nadera nog in Afghanistan, vanwege het overlijden van haar moeder. Maar ze werd ziek en kwam in het ziekenhuis te liggen. Naim vertrok naar Kaboel om zijn vrouw op te halen, 26 juli keerden ze terug. ,,Twee broers met hun kinderen zijn nog in Afghanistan”, zegt Nadera. Wat hen te wachten staat, durft ze niet te zeggen. ,,Ik heb geen idee. Ik verwacht alles van de taliban.” Er springen tranen in haar ogen als ze praat.

Ook op het podium is de emotie merkbaar. ,,Tijdens mijn voordracht zal ik proberen mijn tranen te bedwingen”, zegt LHBTIQ+-activiste Seweta Zirak, zelf van origine Hazara, een etnische minderheid in Afghanistan. Dat lukt niet. ,,Mag ik jullie als mensen vragen de LHBTIQ+-gemeenschap in Afghanistan te omarmen", vraagt ze. Haar stem breekt. ,,Want die gemeenschap heeft niemand, en zij verliezen alles.”

De taliban noemt ze ‘monsters met een ideologie vol vrouwenhaat’. ,,Afghanen zijn vernederd, verraden, uitgemoord. En hun bloed heeft de waarde van rioolwater.” Een snik ontsnapt haar. ,,Sorry, hoor.” Applaus volgt. Maar ze is niet alleen verdrietig - ook boos. Over de evacuatielijsten die in handen van de taliban zijn, bijvoorbeeld, nu ‘een dodenlijst'. ,,Het leed van de Afghaanse bevolking is te danken aan falende wereldleiders.”

Ook Wahid Rashid (32), samen met zijn vrouw en kind op de Dam, is kritisch over het handelen van, met name, de VS. Toen hij een jaar of acht was, kwam hij vanuit Afghanistan naar Nederland. Hij hekelt de opmerkingen van Biden: dat het géén opbouwmissie was. ,,Ze hebben er 20 jaar gezeten voor de veiligheid van de VS. Niet voor de Afghanen.” Dagelijks heeft hij contact met familieleden in Afghanistan. ,,Wat doen jullie? Blijf ondergedoken, wacht tot het rustiger wordt.” 

Caroline Siebbeles heeft, net als zeker de helft van de aanwezigen, geen Afghaanse roots. ,,Met een paar mensen heb ik het Comité Wake Amsterdam opgericht, voor een humaan asielbeleid", zegt ze. ,,Elke donderdag protesteren we - afgelopen donderdag voor Afghanistan. En nu hier.” 

Het kabinet verwijt ze gebrek aan moreel leiderschap. Voor mensen die bang zijn voor een grote immigratiestroom heeft ze meer begrip, al vindt ze dat die angst door de politiek wordt versterkt. ,,Dat zijn ook niet de mensen die hier aan de grachtengordel wonen, maar die in een klein flatje in noord zitten. Je moet hen niet veroordelen, maar het gesprek aangaan.”

Achter Siebbeles slingert een Afghaanse vlag van circa 70 meter lang, gedragen door vele handen, als een slang door de menigte heen. Een van de vlaggendragers is Saed Sayad (31). Hij kwam in 2003 vanuit Afghanistan via Pakistan naar Nederland. ,,Ik hoop dat de Nederlandse overheid Afghanen die hier nu op straat staan een verblijfsvergunning geeft", zegt Sayad. 

Ook vindt hij dat Nederland alles op alles moet zetten om alsnog mensen uit Afghanistan te krijgen. ,,Via Pakistan. De overheid houdt in Islamabad hotelkamers vrij voor Afghaanse vluchtelingen.” Net zoals vrijwel alle aanwezige Afghanen heeft hij veel familie in Afghanistan. ,,Een neef werkte in Afghanistan voor een Duitse radiozender. Hij is zo vaak naar het vliegveld geweest. Maar hij kon niet wegkomen.” 

Broers Raiman (23) en Reda (24) Hamdam dragen een grote Afghaanse vlag. Op het shirt van Raiman: ‘Pray for Afhanistan’. ,,Het is mooi om te zien dat hier niet alleen Afghanen staan”, zegt hij. ,,Onze ouders zijn in 1996 uit Afghanistan gevlucht.” Het voelt alsof de geschiedenis zich herhaalt, legt hij uit: ,,,Toen ging het precies zoals nu.” Reda: ,,Het is haast niet met woorden te beschrijven wat er nu gebeurt. We kunnen niets doen. Ik voel me machteloos.”

Bekijk hieronder al onze video's over de situatie in Afghanistan: