Groningen eist 30 miljard en ‘ongelimiteerde middelen’ voor verhelpen mentale schade
gaswinningGroningen eist een maatregelenpakket van minimaal 30 miljard euro voor het inlossen van de zogenoemde ‘ereschuld’ die ontstaan is door de gaswinning. Het miljardenpakket komt bovenop de kosten voor het herstellen van de schade aan panden en het versterken ervan. De provincie vraagt onder meer om ‘ongelimiteerde middelen’ om bewoners met mentale en fysieke problemen te helpen.
Sander van MersbergenLaatste update:31-03-23, 16:44
Groningen legt zijn eisen op tafel in een vanmiddag gepubliceerd stuk, waarover het met het Rijk in gesprek wil. Groningse gemeenten, de provincie en de waterschappen stelden deze week het pakket vast. Aanleiding zijn de recente bevindingen van de parlementaire enquêtecommissie naar de gaswinning in Groningen. Die concludeerde vorige maand dat Nederland een ereschuld heeft aan Groningers.
Het land heeft jarenlang geprofiteerd van het gasveld onder de provincie, maar Groningers zitten met de lasten en de kosten. Een lange reeks missers en volgens de commissie verkeerde prioriteiten hebben uiteindelijk geleid tot ‘rampzalig’ leed in de regio.
Volgens de provincie Groningen bestaat het pakket uit vier delen die ‘onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn’: schadeherstel en versterking, leefbaarheid en voorzieningen, Groningen aardgasvrij en investeren in een nieuw perspectief voor Groningen. De 30 miljard die Groningen wil is bedoeld voor de laatste drie onderdelen. Het bedrag dat voor schadeherstel en versterking moet worden vrijgemaakt staat hier los van. Aan dat bedrag mag geen maximum zitten, stelt de provincie.
Het rapport over de gaswinning in Groningen zorgde voor veel emotie bij de Noorderlingen (video):
‘Ongelimiteerde middelen’
In het rapport wordt ook meer aandacht gevraagd voor de mentale gesteldheid van de Groningers. De provincie vraagt om ‘ongelimiteerde middelen om iedere inwoner met fysieke en mentale gezondheidsproblemen door de gaswinning en de gevolgen daarvan te helpen’. Ook wil de provincie een Gronings Ecosysteem Mentale Gezondheid (GEM) opzetten. Daarmee hoopt de provincie de druk op de zware GGZ op termijn te verlichten.
Het bedrag dat Groningen krijgt, zal altijd in het niet vallen bij de historische gasbaten van Nederland
,,Kort na de presentatie van de parlementaire enquêtecommissie gaven wij op hoofdlijnen aan wat wij van het Rijk verwachten”, zegt commissaris van de Koning René Paas. ,,Het pakket dat wij nu op tafel leggen is een eerste concrete stap naar het invullen van de ereschuld aan Groningen. Het moet ervoor zorgen dat het werk van de commissie niet in de la belandt, maar het begin is van echte oplossingen voor Groningen.”
Ook eist de provincie grote investeringen in infrastructuur. Onderdeel daarvan is de aanleg van de Lelylijn, een spoorlijn die het noorden met de Randstad verbindt. Ook de Nedersaksenlijn (Enschede-Emmen-Groningen) en de Wunderline (Groningen-Bremen) staan op het verlanglijstje, net als investeringen in wegen, zeehavens en regionaal openbaar vervoer.
Destijds wilden Paas en zijn Groningse collega-bestuurders niet ingaan op bedragen. Hij noemde het noemen van een concreet bedrag toen ‘contraproductief’. ,,Dan gaat het alleen daarover, en niet over de inhoud. Laat ik één ding zeggen: het bedrag dat Groningen krijgt, zal altijd in het niet vallen bij de historische gasbaten van Nederland, en ook bij wat Groningen had gekregen als het vanaf het begin fair was behandeld.”
Johan Remkes, voorzitter van het Nationaal Programma Groningen, noemde praten over bedragen destijds ‘een gezelschapsspelletje’, waar hij niet aan mee wil doen. Volgens hem moet de rijksoverheid vooral ‘een langjarig commitment’ uitspreken, voor ‘minstens 25 jaar’.
Helft boorputten dicht
Zes van de elf resterende productielocaties voor Gronings aardgas gaan op 1 april dicht. De overige vijf boorputten blijven voorlopig nog op de waakvlamstand, zodat ze in geval van nood direct kunnen worden ingezet om extra gas te winnen. Dat meldt staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw).
Het kabinetsbesluit is een volgende stap richting definitieve sluiting van het Groningenveld. Het vorige kabinet besloot daartoe vijf jaar geleden omwille van de veiligheid van de inwoners van het winningsgebied. De afgelopen jaren is de gaswinning in Groningen stap voor stap afgebouwd. Het gas waarmee Nederlandse huishoudens koken en stoken komt nu voor een groot deel uit het buitenland. Er is ook een extra fabriek gebouwd om gas door bijmenging van stikstof geschikt te maken voor Nederlandse gasfornuizen en cv-ketels.
,,We weten inmiddels allemaal welke gevolgen de gaswinning in Groningen heeft”, zegt Vijlbrief. ,,Er zijn families verscheurd, mensen overleden door stress en kinderen opgegroeid zonder de zorgeloze jeugd die ze verdienen.” Doel van het kabinet is dan ook het Groningenveld zo snel mogelijk helemaal te sluiten, liefst al komend najaar en anders uiterlijk een jaar later.
Het oordeel van de onderzoekscommissie over de gang van zaken rond Groningen loog er niet om (video):
Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.
