Harde kritiek op politie: ‘Giftige en manipulatieve sfeer bij undercoverafdeling’

Bij het team Werken Onder Dekmantel (WOD) heerst volgens betrokkenen bovendien een ‘giftige en manipulatieve werksfeer’, waardoor volgens de inspectie ook gevaarlijke situaties zijn ontstaan.

De afdeling Afgeschermde Operaties bestaat uit verschillende teams, maar die werken onvoldoende samen. Ook de samenwerking met regionale afdelingen van de politie zou niet goed verlopen. Er is ‘weinig tot geen sturing op het bereiken van gemeenschappelijke doelen’, zo schrijft de inspectie in haar rapport. De werkwijze is bovendien niet zo ingericht dat erop wordt toegezien dat het werk gebeurt volgens de normen zoals de politie die voor ogen heeft.

Het bespreken van ‘knelpunten en dilemma’s’ gebeurt nauwelijks, en wordt zelfs ontmoedigd. Het rapport spreekt van een ‘cultuur van vriendjespolitiek en onderlinge strijd’. Ook is er te weinig oog voor het personeel, bijvoorbeeld op het gebied van hun loopbaan.

De politie zegt zich in een reactie te herkennen in de conclusies van het onderzoeksrapport. ,,Hoewel de teams binnen de afdelingen goede operationele resultaten boeken, leiden een gebrekkige samenwerking, onvoldoende aansturing en een onveilige werksfeer tot risico’s”, aldus een verklaring van de Landelijke Eenheid. ,,De politie neemt de aanbevelingen van de inspectie om de problemen aan te pakken over.”

Volgens de inspectie moeten alle teams duidelijke doelstellingen krijgen, met een betere samenhang, in een ‘structuur waarin voor alle betrokkenen duidelijk is wie wat moet doen, binnen welk tijdsbestek en met welk resultaat’. De werkwijze moet verduidelijkt worden, medewerkers moeten beter ondersteund worden en het moet duidelijk zijn door wie en hoe de teams aangestuurd worden. Ook vindt de inspectie het belangrijk dat het ‘personele welzijn’ verbetert.

Het onderzoek van de inspectie is de laatste van drie onderzoeken naar mogelijke misstanden bij de Landelijke Eenheid van de politie. Uit de eerdere onderzoeken kwamen vorig jaar ook al organisatorische problemen met negatieve gevolgen voor het politiewerk en de medewerkers aan het licht.

De speciale commissie-Brouwer deed eerder al onderzoek naar een zelfmoord binnen het team WOD. De conclusie was dat die samenhing met het werk van de undercoveragent en er te weinig oog was voor signalen dat het niet goed met hem ging. De Inspectie Justitie en Veiligheid zegt de bevindingen van de commissie-Brouwer te onderschrijven.

Volgens politiebonden ACP en NPB laat het rapport van Inspectie voor Justitie en Veiligheid ‘opnieuw zien dat het huidige leiderschap bij de Landelijke Eenheid faalt‘. De bonden vrezen dat de bevindingen in het onderzoek niet genoeg zijn om ‘wezenlijke veranderingen‘ binnen de eenheid tot stand te brengen.

De politiebonden kunnen zich in het ‘overgrote deel‘ van die bevindingen vinden, maar zijn wel van mening dat de rol van onder meer het Openbaar Ministerie en de politietop in de toestanden bij de AO amper is onderzocht. ,,Door deze lacunes blijft de onderliggende oorzaak van de problemen volstrekt buiten beeld en dus waarschijnlijk ook het op effectieve wijze aanpakken en oplossen daarvan”, stellen de NPB en ACP in een gezamenlijke verklaring.

Volgens de bonden laten het Inspectierapport en ook andere onderzoeken zien dat er sprake is van een ‘diepgeworteld probleem‘ binnen de Landelijke Eenheid. ,,Hard en plat gezegd hebben collega’s het gevoel te moeten werken in een angstcultuur, gevoed door een leiderschapsstijl op basis van macht en vriendjespolitiek. Tegenspraak is niet gewenst: de baas bepaalt wie wel of niet succesvol is. Mensen voelen zich als professional eenzaam en in de steek gelaten.”

Bovendien zijn de politieorganisaties er niet gerust op dat de aanbevelingen in het rapport voor een omslag gaan zorgen. ,,Het zoveelste onderzoek, het zoveelste rapport, het volgende verbeterplan, het wisselen van leidinggevenden die op andere plaatsen weer opduiken. Veel medewerkers hebben het gevoel getuige te zijn van een soort cyclus, waarbij het wachten is op het volgende incident.”

De bonden willen daarom vooral dat er een ‘ander type leiderschap‘ komt en meer waardering voor ‘het recherchevak‘. ,,We redden het niet met een volgend verbeterplan of met het weer rouleren binnen de carrousel van leidinggevenden.”

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: