Nieuwe website moet verspilling vaccins voorkomen, maar ministerie vindt het geen goed idee

Volgens een woordvoerder van het ministerie wordt nog bekeken of er actie wordt ondernemen tegen het initiatief.

Huisartsen en instellingen die aan het eind van de dag coronavaccins denken over te houden, kunnen dat via de website prullenbakvaccin.nl kenbaar maken, inclusief een tijdstip waarop kandidaten voor het vaccin zich kunnen melden. Geïnteresseerden kunnen zich vervolgens, voorzien van een identiteitsbewijs en een gezondheidscheck, richting de huisartsenpraktijk of instelling begeven. 

Het ministerie is dus geen voorstander van dit ‘particulier initiatief’. ,,Voorop: er is weinig spillage”, stelt een woordvoerder. ,,Er is nog steeds een tekort aan vaccins. Artsen die toch enkele vaccins over hebben kunnen dat melden en het RIVM brengt de ene uitvoerder met de andere in contact. De vaccins zijn ook van het RIVM, zij bepalen de verdeling en waar welk vaccin wordt ingezet op aanwijzing van de minister. Dit is niet aan anderen.”

Aan dat standpunt hebben de oprichters van de website dus geen boodschap. ‘Wij proberen er slechts voor te zorgen dat er geen ongebruikte vaccins verloren gaan’, valt te lezen op prullenbakvaccin.nl. ‘Het principe is heel simpel: wie het eerst komt om de mogelijke vaccins, die het eerst maalt.’

Mensen die bij een locatie aankloppen voor een vaccin, moeten rekening houden met een teleurstelling, stellen de initiatiefnemers. Zo kan het zijn dat de vaccinerende partij toch geen prikken over blijkt te hebben. Ook kan het zo zijn dat de arts of instelling na een voorlichtingsgesprek beslist om iemand niet te vaccineren. ‘Heeft u voor bovenstaande géén begrip, dan adviseren wij u met nadruk ook geen gebruik van deze website te maken.’

Op de website is niet te zien welk vaccin een aanbieder beschikbaar heeft. In het geval van huisartsen zal dat echter vooral gaan om AstraZeneca, een vaccin dat in Nederland in principe alleen aan 60-plussers wordt toegediend. De initiatiefnemers van de website verwijzen echter naar een verklaring van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG). 

Die schrijft dat artsen in principe de vaccinatiestrategie van de overheid moeten volgen, maar dat in uitzonderingsgevallen een andere afweging kan worden gemaakt. Verspilling van vaccins is daar een voorbeeld van, vindt de KNMG. ‘Voorwaarde is dat er een uitdrukkelijk informed consent ligt, dat wil zeggen dat de patiënt er na goede voorlichting en een gezamenlijke afweging van voor- en nadelen welbewust voor kiest, en dat de arts de visie deelt dat vaccinatie om medische of sociale redenen gewenst is.’

Het vaccin van AstraZeneca wordt door huisartsen met name aan mensen tussen de 60 en 64 jaar gegeven. Nadat bekend werd dat er bij het vaccin in zeldzame gevallen sprake kan zijn van een ernstige bijwerking, kwamen er uit het hele land berichten dat veel mensen niet op kwamen dagen voor hun prikafspraak.

Een woordvoerder van het ministerie benadrukt dat de Gezondheidsraad heeft bepaald dat AstraZeneca geschikt is voor 60-plussers. ,,Voor 60-minners zijn er alternatieve vaccins.” Een huisarts mag alleen in heel speciale gevallen zelf bepalen of iemand een vaccin krijgt, stelt de woordvoerder. Ze verwijst naar een speciaal protocol van de Inspectie Gezondheidszorg (IGJ). 

,,Er komen weliswaar steeds meer vaccins, maar er is nog steeds schaarste", zegt de woordvoerder. ,,Dat betekent dat we nog steeds vaccineren volgens de landelijke strategie: de meest kwetsbaren en ouderen eerst. Dit doen de RIVM-makelaars wel, maar dit initiatief niet.” 

De Zwolse huisarts Marco Blanker is een van de initiatiefnemers van de website. In gesprek met De Stentor zegt hij mee te werken omdat het ‘zonde’ is als vaccins in de prullenbak belanden. Hij waarschuwt wel dat de kans bestaat dat mensen die ergens naartoe rijden voor een overgebleven vaccin voor niks komen. ,,Je moet dan geen stennis gaan schoppen.”

Tot nu toe staan er op de website twee deelnemende huisartsenpraktijken vermeld. Die zijn als een huisje op de landkaart zichtbaar. ,,De site is net een paar uur online, maar wordt drukbezocht", stelt Blanker. ,,Er komen langzamerhand meer huisjes op. Overal is verspilling, dus we hopen dat iedere praktijk zich aanmeldt.”

Een andere initiatiefnemer van het project is Marlies Schijven, chirurg, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam én Chief Medical Information Officer van het ministerie van Volksgezondheid. Volgens het ministerie is Schijven ‘geheel op persoonlijke titel’ betrokken bij de vaccinwebsite.

Bekijk hieronder onze video’s over de coronavaccins: