Ook verslavingszorg stapt naar rechter: 'Sigaret is crimineel'

Na ziekenhuis Antoni van Leeuwenhoek vorige week, doet vandaag een nóg grotere instelling aangifte wegens mishandeling tegen de tabaksindustrie: de complete verslavingszorg in Nederland. ,,We zijn er klaar mee.’’

Victor Schildkamp 06-02-18, 03:00

Dit product is zó schadelijk, onvoorstelbaar dat het gewoon bij de supermarkt ligt
Robert van de Graaf, netwerk Verslavingskunde Nederland

Met de aangifte van het netwerk Verslavingskunde Nederland probeert ook de verslavingszorg justitie zover te krijgen een strafzaak te beginnen tegen de vier grote tabaksproducenten van Nederland. ,,Het is zó moeilijk iemand in de spreekkamer van zijn rookverslaving af te krijgen,’’ zegt verslavingsarts en woordvoerder Robert van de Graaf. ,,We zijn er klaar mee. Het criminele product sigaret en alle ‘dealers’ moeten worden aangepakt. Dit product is zó schadelijk. Onvoorstelbaar dat het gewoon bij de supermarkt ligt.’’

Onder het verslavingszorgnetwerk vallen vrijwel alle verslavingsartsen in Nederland plus tal van instellingen, van de Jellinekkliniek tot en met het Leger des Heils. Ook verslavingspatiëntenorganisaties horen erbij. Binnen de verslavingszorg werd al een jaar lang nagedacht over aangifte. Praktische redenen vertraagden dat proces. ,,En de aangifte van Antoni van Leeuwenhoek hielp ook,’’ zegt Van de Graaf. ,,We willen nu doorpakken. Er moet nu een heel netwerk in Nederland ontstaan dat aangifte doet.’’

Aangifte

Het Openbaar Ministerie kreeg al in september 2016 de eerste aangifte binnen, toen van longkankerpatiënt Anne Marie van Veen en COPD-patiënt Lia Breed. Het ging toen al om dezelfde aangifte als nu: zware mishandeling die de dood tot gevolg heeft. Jaarlijks sterven 20.000 mensen aan de gevolgen van tabak.

Centraal in de zaak staat de sjoemelsigaret: sigaretten met gaatjes die ervoor zorgen dat meetapparatuur minder schadelijke stoffen meet dan een roker binnenkrijgt omdat rokers met hun vingers en mond de ‘luchtgaatjes’ deels dichtknijpen. Via deze truc kan de tabaksindustrie een maximum aan nicotine in de peuk kwijt. Volgens de aangevers gebeurt dit bewust om de roker zo verslaafd mogelijk te maken en dus schade toe te brengen.

Oplossing

De aandacht voor dit proces het afgelopen jaar zorgt er nu al voor dat veel meer mensen hulp gaan zoeken om van roken af te komen
Robert van de Graaf, netwerk Verslavingskunde Nederland

Robert van de Graaf denkt dat voor de miljoenen rookverslaafden in Nederland wel een oplossing wordt gevonden, mocht de sigaret in zijn huidige vorm inderdaad verboden worden. ,,Dan krijgen we een collectieve detox, hè. De aandacht voor dit proces het afgelopen jaar zorgt er nu al voor dat veel meer mensen hulp gaan zoeken om van roken af te komen.’’

Het Openbaar Ministerie kijkt bij de haalbaarheid van een strafzaak naar alle juridische aspecten, maar óók naar de roep uit de maatschappij. Hoewel de strafzaak tegen de tabaksproducenten aanvankelijk bijna kansloos leek, is de steun enorm toegenomen. KWF Kankerbestrijding deed in maart vorig jaar ook aangifte. Daarna volgden nog enkele instanties zoals het Tijdschrift voor Geneeskunde. Eind vorig jaar verraste de nog niet zieke, maar wel zwaar verslaafde roker Charlotte Pelt (25) door ook aangifte te doen. Vorige week zette het Amsterdamse Antoni van Leeuwenhoek als volgende de stap.

Voorstanders

Direct daarna zei ook UMCG Groningen naar de rechter te stappen. Afgelopen weekend bleek uit een peiling van Maurice de Hond dat inmiddels 54 procent van de Nederlanders voorstander is van een strafzaak tegen tabak. Het Openbaar Ministerie zegt nog steeds dat de zaak in onderzoek is.