Piraat ‘Major’ wilde 2 miljoen dollar voor gegijzelde bemanning Nederlands schip

Het is zes uur ‘s ochtends en net licht als een van de bemanningsleden van het schip FWN Rapide wordt gebeld in de machinekamer. ,,Ik moest naar boven komen. Toen ik op de brug kwam, stonden er vijf gewapende mannen. Een deel van de bemanning zat op zijn knieën, ik moest terug naar de machinekamer om te zorgen dat het schip niet zou zinken. Er ging een gewapende man met mee, die zou me doodschieten als ik niet luisterde”, aldus machinist Isotoff.

,,Een dossier als een filmscript", stelde de rechtbank Rotterdam dinsdag. Een script van een piratenfilm, maar dan zonder sabels, houten benen, ooglapjes en papegaaien. Wel met een cast vol jonge Nigerianen met Kalasjnikovs, drank, drugs, snelle boten en de wens om veel geld te verdienen. En een scheepsbemanning van elf Russen en Filipijnen die een maand lang in de Nigeriaanse jungle worden gegijzeld.

Piraterij voor de westkust van Nigeria is een groot probleem voor de internationale scheepvaart, de Golf van Guinee heeft de bijnaam Pirate Alley overgenomen van de Somalische kust aan de andere kant van Afrika. Jaarlijks worden er tientallen schepen geënterd door gewapende groepen, waarna de bemanning of het hele schip worden gegijzeld en pas vrijgelaten na betaling van losgeld. Op 21 april 2018 was het de beurt aan de FWN Rapide, een 146 meter lang vrachtschip van de Groningse rederij ForestWave. Ruim vier jaar later staat een van die vermeende piraten, Itoruboemi L. (32) voor de rechter in Rotterdam. Iets wat zelden gebeurt.

Waarom de groep Nigeriaanse piraten het precies op de Rapide had gemunt, is onduidelijk. Het schip was op weg van Ghana naar Port Harcout in Nigeria en voer meer dan 100 kilometer uit de kust toen het werd geënterd. De bemanning werd onder dreiging van kalasjnikovs gedwongen in kleinere bootjes over te stappen, de Rapide zelf werd stuurloos op zee achtergelaten. Later bleken er nog drie bemanningsleden (een matroos, een loodgieter en een kok) aan boord te zijn, ze hadden zich verstopt tijdens de aanval.

De gegijzelde bemanning wordt naar de kust van Kameroen gebracht en vanuit daar met weer andere bootjes de Nigeriaanse jungle in gevaren. Onderweg raakt een van hen gewond bij een schietpartij bij de grens. De piraten pakken hun sieraden af. Vanuit een schuilplaats in de jungle worden de onderhandelingen gevoerd met de Groningse rederij. De kapers eisen in eerste instantie twee miljoen dollar voor de vrijlating van de bemanning. Na weken onderhandelen betaalt de Nederlandse rederij geen twee miljoen dollar, maar zo'n 330.000 euro. Het werd in cash naar de schuilplek gebracht.

Als de bemanning weer vrij is en in Nederland door de politie wordt verhoord als getuige, hebben ze het steeds over ene ‘Major’. Die zou bij de kapers op het schip zijn geweest en daarna in de jungle de onderhandelingen hebben geleid. ,,Dat klopt niet", zegt die Major, die in het echt Itoruboemi L. heet, dinsdag in de rechtbank Rotterdam. Hij was niet op het schip. En hij heeft de onderhandelingen met Herman van de rederij in Groningen alleen maar gedaan om te helpen. ,,Om te voorkomen dat dit soort dingen later weer zouden gebeuren", zegt de middelgrote man, gekleed in een traditioneel Afrikaans hemd en badslippers. Maar hij zegt ook dat hij 5.000 dollar kreeg van het uiteindelijk losgeld. ,,Mijn leven was toen moeilijk. Het geld heb ik gebruikt voor een appartement, waar nu mijn moeder woont.” 

Dat L. in de rechtbank belandde is uitzonderlijk, vaak gaan de piraten vrijuit. De Nederlandse politie lokte hem met een undercoveractie vanuit Nigeria naar Zuid-Afrika. De Nederlanders deden zich voor als mensen die ook schepen wilden gaan kapen, al zegt L. dat hij dacht te gaan solliciteren voor een beveiligingsbaan. 

Inmiddels zit Major al ruim twee jaar in een Nederlandse cel. Het Openbaar Ministerie eiste dinsdag een celstraf van 10 jaar tegen hem. ,,Het was een georganiseerde kaping met veel geweld, en een langdurige gijzeling. Major gaf leiding en hij hield mensen onder schot. Deze kapingen hebben een grote invloed op de scheepvaart en de bemanningen.” Er loopt nog een internationaal onderzoek naar een andere kaping waarbij Major betrokken zou zijn geweest.

De advocaat van L., Gökhan Özveren, vroeg om vrijspraak voor de Nigeriaan. L. zou nooit op de Rapide zijn geweest. Hij was dan misschien wel bij de gijzeling en onderhandelingen die daarna plaatsvonden, maar dat zou niet door het Nederlandse OM maar door de Nigeriaanse justitie moeten worden vervolgd. ,,De leiding van de groep was in handen van iemand die Biggy heette, maar die is nu overleden. L. deed de onderhandelingen omdat hij de enige was die goed Engels sprak. Hij deed het voor het geld. Hij zat in een moeilijke situatie en in Nigeria kennen ze geen uitkeringen zoals in Nederland.”

Het is nog niet bekend wanneer de rechtbank uitspraak doet.