RIVM: Nog steeds veel verontreinigd stof rond Tata Steel

De concentraties metalen en zogeheten PAK’s die worden gemeten, blijven ‘ongewenst voor de gezondheid van kinderen’, herhaalt het instituut.

Het RIVM ziet op één punt wel vooruitgang: rond de staalfabriek in de IJmond kwamen vorig jaar ‘beduidend’ minder ijzerdeeltjes neer dan tijdens de eerste meting in 2020. IJzer geldt niet als zorgwekkend. Voor stoffen die wel het label ‘zorgwekkend’ hebben, is het beeld min of meer gelijk gebleven.

Vooral in Wijk aan Zee, onder de rook van de staalindustrie, worden relatief hoge concentraties Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (PAK’s) en metalen als mangaan, vanadium en chroom gemeten. Zulke stoffen zijn ‘typerend voor de staalproductie’. PAK’s zijn kankerverwekkend en ook andere zware metalen kunnen gezondheidsrisico’s opleveren.

Staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) vindt dat Tata Steel ‘echt aan de bak’ moet om de uitstoot van schadelijke stoffen te verminderen. Het valt haar tegen ‘hoelang het duurt om tot resultaten te komen’. Alleen als Tata Steel ‘groen en schoon’ is, is er volgens de staatssecretaris een toekomst voor het bedrijf in Nederland. De uitkomsten benadrukken volgens Heijnen ‘nogmaals de urgentie van het doorvoeren van de aangekondigde verbeteringen’.

Voor lood, zink en koper ziet het RIVM ‘een afwijkend patroon’. De onderzoekers vermoeden op basis hiervan dat ook andere bedrijven ‘een substantiële bijdrage’ leveren. In Beverwijk, IJmuiden en Velsen-Noord blijkt uit de metingen een ‘licht verhoogde depositie’ van ongewenste stoffen, maar die was wel een stuk lager dan in Wijk aan Zee. In Heemskerk zijn concentraties niet tot licht verhoogd.

Hoeveel van de aangetroffen stoffen precies van het Tata-terrein komen, en hoeveel van andere bronnen, kan het RIVM niet zeggen. Vervuiling kan onder meer komen van energiecentrales, installaties voor afvalverbranding, houtkachels, verkeer en scheepvaart. Het instituut houdt het er tot nog toe op dat ‘een aanmerkelijk deel’ van Tata moet komen. In een rapport dat voor de zomer zal verschijnen, over de gezondheid van omwonenden en hun leefomgeving, zal het instituut hier dieper op ingaan.

De onderzoekers pleiten voor voortzetting van de metingen. ,,Voor meer duidelijkheid moeten deze metingen meerdere jaren achter elkaar herhaald worden.”

Ook Tata Steel zelf juicht nader onderzoek toe. ,,Voor mensen uit de omgeving geeft dit rapport niet direct de duidelijkheid waar we naar op zoek zijn”, reageert Marco Workel, de directeur die onder meer over gezondheid en milieu gaat. ,,Het lijkt nu alsof er niks is veranderd, terwijl mensen zich wel zorgen maken. Maar volgens ons is er wel degelijk iets veranderd.” Zo nam Tata maatregelen om de uitstoot van PAK’s te halveren. Het bedrijf schat zelf in dat het hierin is geslaagd, maar erkent dat de metingen ‘niet 100 procent nauwkeurig zijn’.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat gaat samen met de provincie Noord-Holland en het RIVM bepalen op welke manier de depositie van PAK’s en metalen over langere tijd kan worden gemeten, om zo vast te kunnen stellen of emissies substantieel afnemen.

De dorpsraad van Wijk aan Zee is ‘uitermate teleurgesteld en boos’ over het uitblijven van meetbare verbeteringen. Volgens de dorpsraad moet de overheid ‘de leiding gaan nemen’ en ‘onafhankelijk meten, controleren en stevig handhaven’. De dorpsraad noemt de beloften van Tata ‘ongeloofwaardig’ en is sceptisch dat Tata Steel de uitstoot van PAK's zou hebben gehalveerd.

Greenpeace is geschrokken ‘dat de concentratie van kankerverwekkende stoffen nog steeds zo hoog is’. Dat Tata zelf vindt dat het op de goede weg is, laat volgens Greenpeace zien dat het bedrijf ‘de omwonenden en hun gezondheid niet serieus neemt’.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: