Vaders zijn slechter af bij vechtscheidingen: meer stress, meer inleveren

De dertig vaders die meededen aan het onderzoek, geven aan meer last te hebben van hun gezondheid dan hun vrouwelijke wederhelft: zo hebben ze vaker last van somberheid en stress. Driekwart voelt zich na de scheiding angstig en depressief. ,,We zien dat beide ouders wat inleveren op hun gezondheid tijdens een scheiding, maar vaders hebben serieuzere problemen,” zegt Arthur Weynschenk, directeur van onderzoeksbureau Triqs. Mannen leveren daarnaast ook veelvuldiger dan vrouwen in op hun wensen, bijvoorbeeld bij de omgang met hun kinderen. ,,Ze komen er echt minder uit: ze kunnen bijvoorbeeld minder zorgtaken op zich nemen en leveren ook in op huisvesting.”

Onderzoeksbureau Triqs was niet direct uit op informatie over de partij die het slechtste uit een zogenaamde ‘complexe scheiding’ springt, maar voerde onderzoek uit naar de inzet van een gezinsadvocaat. Dertig vaders en moeders die in zo'n complexe scheiding verwikkeld raakten, kregen in Midden-Brabant bij wijze van proef hulp van zo'n advocaat, die de ouders samen met een gedragswetenschapper bijstaat om in zo goed mogelijke overeenstemming te scheiden.

Dat blijkt te werken: in vrijwel alle gevallen kon voorkomen worden dat een slepende gang naar de rechter werd ingezet. Dat levert voordelen op voor kinderen, die niet klem komen te zitten, maar het zorgt ook voor een grote kostenbesparing. Weynschenk: ,,Hoe sneller de gezinsadvocaat wordt ingeschakeld, hoe kleiner de kans dat het escaleert tussen ex-partners.”

Daarbij er is dus ook duidelijk geworden dat onder deze stellen vaders er slechter uitkomen. ,,Zulke geluiden horen we wel vaker”, zegt Weynschenk. ,,Maar dat dit nu zo overtuigend naar voren komt, heeft ons wel verrast.” Het is des te meer reden om extra onderzoek uit te voeren naar de effecten voor mannen die scheiden, zo stelt Triqs, en om aandacht te hebben voor eventuele oorzaken.

Op dat laatste nemen de onderzoekers een voorschot. Ze benadrukken dat tijdens het onderzoek veel gebruik is gemaakt van oordelen en observaties van professionals, die in overgrote meerderheid vrouw zijn. Het kan zijn dat hun vrouw-zijn ook hun oordeel onbewust kleurt. ‘Het is belangrijk aandacht te hebben voor eventuele gendereffecten, met dit keer de man als mogelijk benadeelde’, zo stelt het onderzoek.

Weynschenk: ,,Er is ook al vaker aangegeven dat het systeem anders kijkt naar vrouwen dan naar mannen.” Dat bleek ook uit de bevindingen van een expertteam, dat zich twee jaar geleden boog over het fenomeen ouderverstoting. Daarbij verliest één ouder, meestal de vader, het contact met de kinderen compleet, ook al was er voor een scheiding sprake van een goede relatie. Traditionele rolpatronen bleken vaders, die van zich lieten horen in het expertteam, in de weg te zitten. Zo werden kinderen na een scheiding meestal eerst ondergebracht bij de moeder, waarna die situatie bleef bestaan.

Het tegengaan van vechtscheidingen is geen overbodige luxe, vindt ook Jeugdzorg Nederland. Die branchevereniging sloeg vorig jaar nog alarm, omdat jeugdzorg verstopt raakt door kinderen van ouders die in een vechtscheiding liggen. In sommige regio’s zijn er bij 80 procent van de kinderen in de jeugdzorg thuis problemen door vaders en moeders die ruziënd uit elkaar gaan. Volgens instellingen die zijn aangesloten bij de brancheorganisatie nemen die percentages toe.

De komende maanden moet het ministerie van Justitie en Veiligheid beslissen of het proefproject met de gezinsadvocaat navolging zal vinden.