Beiroet in puin na gigantische explosie: meer dan 100 doden en 4000 gewonden

Ongeveer 2700 ton ammoniumnitraat heeft de verwoestende explosie veroorzaakt, aldus de Libanese overheid. Het explosieve materiaal zou jaren geleden in beslag zijn genomen en in de haven zijn opgeslagen. De Libanese president Michel Aoun vindt dat onacceptabel en zegt dat de verantwoordelijken ‘zware straffen’ krijgen.

Door de enorme explosie zijn er in de stad giftige gassen vrijgekomen. De Amerikaanse ambassade adviseert inwoners om binnen te blijven en maskers te dragen. 

Het Rode Kruis in Beiroet heeft woensdagochtend laten weten dat het dodental inmiddels is gestegen naar meer dan 100 slachtoffers. Ook liggen er nog tientallen slachtoffers onder ingestorte gebouwen. Het ministerie van Volksgezondheid zegt te werken aan extra moratoriums om de slachtoffers te bergen. 

Onder de vele gewonden zijn zeker Nederlanders, verbonden zijn aan de Nederlandse ambassade in Beiroet. Het gaat om twee medewerkers van de ambassade en drie partners van medewerkers, aldus een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Eerder repte hij van vier medewerkers van de ambassade en een partner. Alle vijf de slachtoffers hebben de Nederlandse nationaliteit. Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken betuigt in een tweet zijn steun aan de gewonden. ,,We volgen de situatie en proberen Nederlanders in nood te helpen.” 

Wat voor verwondingen de Nederlanders precies hebben opgelopen, is niet bekendgemaakt. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken zoekt op dit moment uit hoeveel Nederlanders er in Beiroet zijn. ,,Het zijn er niet zoveel, voor een groot deel van Libanon geldt een negatief reisadvies.” Eén van de Nederlanders, de 20-jarige Thomas uit het Brabantse Megen, zat op een boot in de haven en bleef ongedeerd.

De schade in de hoofdstad is enorm. Overal liggen brokstukken en gebroken glas. Complete gebouwen zijn weggevaagd en honderden auto's liggen ondersteboven. In sommige wijken is de elektriciteit uitgevallen. 

In de omgeving van de haven was vlak na de ontploffing een flinke rookwolk in de vorm van een paddenstoel te zien. Daarna steeg een enorme oranje rookpluim boven de stad op. Dit duidt mogelijk op de aanwezigheid van chemische stoffen in de loods, maar dat moet nog onderzocht worden.

De explosie was tot op Cyprus te horen en te voelen, zo’n 240 kilometer verderop. De knal was zo krachtig dat het door seismologen is gezien als een aardbeving met de kracht van 3,5 op de schaal van Richter.

ZIE OOK: Thomas (20) was in de haven van Beiroet: ‘Wij riepen meteen ‘what the fuck is dit?’’

In de haven staan onder meer silo's en magazijnen. Een aantal van die gebouwen is compleet vernield. Ook kantoren en appartementen die kilometers verderop staan zijn ernstig beschadigd, waaronder een elektriciteitsbedrijf, het huis van de voormalige premier Saad Hariri en diverse overheidsinstanties.

Het leger en hulpverleners van het Rode Kruis zijn ingezet om de vele honderden gewonden naar het ziekenhuis te brengen. Veel bewoners zaten dinsdagavond vast in hun huis. ,,Ik zag een vuurbal en rook boven Beiroet opstijgen”, vertelde een ooggetuige tegen persbureau Reuters. ,,Mensen schreeuwden en renden, bloedden. Balkons werden weggeblazen van de gebouwen. Glas in hoge gebouwen spatte uiteen en viel op straat.”

Oorzaak van de explosie is ongeveer 2700 ton ammoniumnitraat. De chemische stof, een combinatie van salpeterzuur en ammoniak, zit in kunstmest maar wordt ook gebruikt als grondstof voor springstoffen in de mijnbouw en in zelfgemaakte bommen. Zo is ammoniumnitraat gebruikt bij de bomaanslag in Oklahoma City in 1995 en door Anders Breivik bij de aanslag in 2011 in Oslo. In de haven van de Chinese stad Tianjin koste een ontploffing met ammoniumnitraat aan 173 mensen het leven.

Ondertussen maken ziekenhuizen in Beiroet, die het al moeilijk hadden vanwege de coronapandemie, zich ernstig zorgen om de grote hoeveelheid slachtoffers. Ze vragen inwoners om hun bloed af te staan. ,,Er is dringend behoefte aan alle bloedgroepen”, staat in een tweet. Het ziekenhuis Hôtel-Dieu de France in Beiroet heeft inmiddels meer dan vijfhonderd gewonden behandeld en kan geen slachtoffers meer opvangen. 

Beiroet is de grootste stad en belangrijkste haven van Libanon. Er wonen circa twee miljoen mensen. Libanon maakt de afgelopen decennia de ergste politieke en financiële crisis in de geschiedenis door, waardoor bijna de helft van de bevolking in armoede leeft. De minister van Buitenlandse Zaken van het land trad gisteren af en waarschuwde dat tegenstrijdige belangen het land in een ‘mislukte staat’ dreigen te veranderen.

De premier van Libanon, Hassan Diab, verzekerde dat de verantwoordelijken voor de explosie de prijs gaan betalen. ,,Ik beloof jullie dat ik deze ramp niet voorbij laat gaan zonder dat iemand verantwoording aflegt”, vertelde hij in een toespraak op televisie. Ook zei hij dat alle feiten over ‘dit gevaarlijke magazijn’, dat er sinds 2014 staat, opgehelderd zullen worden.

Vandaag is een dag van nationale rouw in Libanon. Beiroet is door de nationale defensieraad inmiddels uitgeroepen tot rampgebied. De komende twee weken geldt er de noodtoestand en zal het leger patrouilleren. 

Veel landen waaronder de Verenigde Staten, Frankrijk, Duitsland, Israël, het Verenigd Koninkrijk en Iran hebben humanitaire hulp toegezegd. 

De VS staan klaar om Libanon te hulp te schieten, zei minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo dinsdag. Het incident vormt een ‘extra uitdaging in een tijd van reeds diepe crisis’, aldus Pompeo. De Franse president Emmanuel Macron ontmoette dinsdagavond zijn Libanese collega, Michel Aoun, om ‘zijn steun en die van Frankrijk’ te uiten. Macron kondigde daarbij aan ‘Franse hulp en middelen’ te leveren.

Zelfs Libanons voormalige aartsvijand Israël heeft de regering van Libanon medische goederen en andere humanitaire hulp aangeboden. Israël liet in een verklaring weten dat in opdracht van de ministers van Defensie (Benny Gantz) en Buitenlandse Zaken (Gabi Ashkenazi) via diplomaten van andere landen hulp is geboden. Het aanbod vanuit Israël is uitzonderlijk. Israël en Libanon onderhouden geen diplomatieke betrekkingen. Syrië, aartsvijand van Israël, heeft van oudsher een grote invloed in Libanon. Ook is de in Libanon belangrijke militante sjiitische beweging Hezbollah fel anti-Israël.

Het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken meldt op Twitter dat het onderzoekt welke steun Duitsland ‘onmiddellijk’ kan bieden. Op datzelfde platform zei de Britse premier Boris Johnson dat het Verenigd Koninkrijk elke mogelijke vorm van steun zal verlenen. Ook de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken zegde steun toe aan het ‘veerkrachtige’ Libanese volk.

De Nederlandse Minister van Ontwikkelingssamenwerking Sigrid Kaag heeft Libanon namens Nederland hulp aangeboden bij de zoek- en reddingsoperaties. Ook het Libanese Rode Kruis kan rekenen op steun uit Nederland. Premier Mark Rutte en minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok betuigden via Twitter hun medeleven aan de slachtoffers en nabestaanden.

De impact van de ontploffing is op onderstaande beelden goed te zien.