Brussel verwerpt Britse voorstel voor 'Ierlanden'

Dat Europa bij wijze van grote uitzondering bereid is Noord-Ierland wel bij de Douane-unie te houden, is ‘een specifieke oplossing voor een unieke situatie’, aldus Barnier. De 27 resterende EU-lidstaten willen daarmee voorkomen dat er een ‘harde’ grens met slagbomen en douanebeambten tussen het zelfstandige Ierland en het tot het VK behorende Noord-Ierland komt. Brussel wil ook onder geen beding dat de vredesakkoorden tussen de twee Ierlanden in gevaar komen. Maar heel het VK langer in de Douane-unie is een brug te ver.

Barnier gooide de voorstellen van May, die daarover ‘thuis’ al een hoop gedonder heeft, met nadruk niet helemaal in de prullenbak. De gesprekken over onderdelen gaan door, zo twitterde hij na een persconferentie die aanleiding tot verwarring gaf. Barnier ‘verwelkomt’ ook dat de Britten überhaupt met voorstellen komen. Tegelijkertijd bieden ze ‘meer vragen dan antwoorden’, en houden ze geen rekening met Europese uitgangspunten die onwrikbaar vastliggen. Daartoe behoren de ondeelbaarheid van de gemeenschappelijke markt – je doet mee of niet, maar niet half door er alleen de krenten uit te pikken – en de ondeelbaarheid van de ‘vier vrijheden’. Vrij verkeer van goederen, diensten en kapitaal? Dan ook van personen.

Een goede regeling voor de Iers/Noordierse grens is al vanaf het begin van het uiterst moeizame Brexit-overleg de grootste bottleneck. Brussel en Londen ruimden die eind vorig jaar op met een terugvaloptie: een handelsgrens dwars door de Ierse Zee, tussen Noord-Ierland dus en de rest van het Verenigd Koninkrijk.

May noemde deze oplossing aanvankelijk onaanvaardbaar, om er daarna toch voor te tekenen. Met de afspraak erbij dat wanneer Londen een betere oplossing vindt, die in de plaats komt van de terugvaloptie. May heeft duidelijk deze week de ‘betere oplossing’ nog niet gevonden. ,,Wat doenbaar is voor Noord-Ierland, is niet doenbaar voor het hele VK”, aldus Barnier, en: ,,Een tijdelijke terugvaloptie is niet wat de twee Ierlanden willen.”

De toponderhandelaar, volgende week weer aan tafel met zijn Britse counterpart David Davis, liet niet na af en toe wat ironie in zijn woorden te stoppen. ,,De Britten zijn nog niet weg of ze krijgen al heimwee”, zo liet hij verstaan, en: ,,Ze willen bijna alle voordelen van het EU-lidmaatschap houden, maar zonder de regels die er bij horen. Dat gaat dus niet.”

May wil dat ze ook als lid van de Douane-unie al handelsakkoorden met derde landen kan uitonderhandelen, dat voor haar geen quota en tarieven gelden en de Britten ook na hun feitelijke vertrek eind maart volgend jaar nog kunnen meebeslissen over de interne markt. Voor Europa is dat uitgesloten. Het stemt in met een beperkte overgangsperiode tot eind 2020, maar vanaf eind maart 2019 zitten de Britten in Brussel al niet meer mee aan tafel.

Vreemd vindt Barbier het ook dat de Britten na hun vertrek een economisch partnerschap en een strategische samenwerking op veiligheidsgebied willen, die heel dicht in de buurt van de huidige situatie komen. ,,Dat is merkwaardig voor een land dat zelf weg wil.”

Barnier herhaalde dat de tijd dringt. Over minder dan tien maanden verlaat Londen de Unie, over enkele maanden (dit najaar) moet er een scheidingsverdrag zijn, een regeling voor de overgangsperiode en een politiek akkoord over de hoofdlijnen van een toekomstig partnerschap. ,,Intussen”, doelend op de inbraakpogingen van May, ,,moeten wij na meer dan 40 jaar lidmaatschap nog uitleggen hoe de Unie, de interne markt en de Douane-unie in elkaar zitten.”