Earth Overshoot Day wordt jaarlijks berekend door het Global Footprint Network. Volgens de huidige cijfers van die organisatie verbruikt de mensheid ongeveer 1,7 keer méér grondstoffen dan de aarde aanmaakt. Anders gezegd: we komen 0,7 aarde tekort. 

Vandaag lanceerde de organisatie samen met het Schotse EPA het initiatief ‘100 dagen van mogelijkheden', dat in de aanloop naar de VN-klimaatconferentie in Glasgow begin oktober mogelijke oplossingen brengt. ,,De pandemie heeft aangetoond dat samenlevingen snel kunnen veranderen als zij geconfronteerd worden met een ramp", aldus ceo Laurel Hanscom.

Sinds 1970, het jaar waarvoor deze dag voor het eerst is berekend, verbruiken we bovendien steeds eerder in het jaar alle grondstoffen die de aarde jaarlijks kan produceren. Maar: het gaat wel steeds langzamer. Vooral in de jaren 80 en 90 ging het hard. Toen schoof de dag op van 4 november in 1980 naar 22 september in 2000 - bijna twee maanden eerder.

De allereerste keer dat Earth Overshoot Day al in juli viel was - volgens de berekeningen van 2021 - vier jaar geleden. In 2017 viel de dag op 30 juli; de jaren erop was dat 25 en 26 juli. Vorig jaar kwam de dag door de coronacrisis en de daarmee gepaard gaande maatregelen juist een stuk later uit: op 22 augustus. De laatste keer dat die datum nóg later in het jaar lag, was 2005.

De verschillen in grondstoffengebruik tussen de verschillende landen zijn groot. Zou heel de wereld evenveel verbruiken als Nederland, dan zou Earth Overshoot Day al op 27 april dit jaar zijn geweest. Nederlanders gebruiken per persoon gemiddeld ongeveer drie keer meer dan de aarde produceert.

De top drie van grote verbruikers wordt gevormd door Qatar, Luxemburg en de Verenigde Arabische Emiraten. Die hebben een Overshoot Day van respectievelijk 9 februari, 15 februari en 7 maart. Er zijn dus bijna twaalf aardes nodig als iedereen op aarde evenveel zou opsouperen als Qatar. 

Er zijn ook landen die géén Overshoot Day hebben: daar wordt minder verbruikt dan de aarde levert. Dat geldt onder meer voor veel landen in Afrika, waaronder Congo, Namibië, Eritrea en Gabon. Ook in Zuid-Amerika zijn er landen die juist een ‘overschot’ hebben, zoals Brazilië, Paraguay, Bolivia en Suriname.

Om de datum van Overshoot Day te bepalen, wordt het verbruik van grondstoffen per hoofd van de bevolking berekend, evenals de ‘biocapaciteit’: hoeveel kan er geproduceerd worden? Vervolgens wordt de capaciteit gedeeld door het verbruik, en vermenigvuldigd met het aantal dagen per jaar.

Elk jaar worden ook de voorgaande Overshoot Days opnieuw bepaald. Dat komt omdat de methodes waarmee de dag bepaald wordt vaak veranderen, onder invloed van bijvoorbeeld nieuwe kennis en inzichten. Door het actuele rekenmodel ook op eerdere jaren toe te passen, kunnen deze eerlijk vergeleken worden.

Zelf je ecologische voetafdruk  - hoeveel aardes er nodig zijn als iedereen leeft zoals jij - berekenen? Dat kan hier.

Bekijk hieronder al onze video’s over klimaatverandering: