Macron vraagt vergeving voor genocide Rwanda, maar biedt geen excuses aan

Macron hield vandaag een toespraak bij het monument voor de volkerenmoord in het noorden van de hoofdstad Kigali. Daar liggen in een massagraf de beenderen en schedels van circa 250.000 slachtoffers van de genocide, nog geen derde van het totaal aantal geschatte slachtoffers. Hun namen zijn gegraveerd in een zwarte muur.

,,Ik sta hier vandaag nederig en met respect aan uw zijde‘’, zei Macron. ,,Ik ga de omvang van onze verantwoordelijkheden erkennen. Frankrijk heeft destijds niet geluisterd naar allen die waarschuwden tegen de naderende genocide en steunde feitelijk een regime dat ervoor verantwoordelijk bleek.’'

Sommige actiegroepen eisten dat de Franse president veel dieper door het stof zou gaan en excuses zou aanbieden. Dat doet hij niet. ,,Excuses is niet het juiste woord’', aldus Macron over de Franse verantwoordelijkheid.

Zijn Rwandese ambtgenoot Paul Kagame neemt daar genoegen mee en is juist blij met de toespraak van Macron. ,,Zijn woorden zijn krachtiger dan een excuus.’’ Kagame roemde Macrons strijd tegen racisme en onderstreepte dat Rwanda de relatie met Frankrijk wil verbeteren. ,,Dit bezoek gaat over de toekomst, niet over het verleden. Ik geloof dat deze toenadering onomkeerbaar is.‘’

Het bezoek van Macron aan Rwanda is zijn eerste verre reis als staatshoofd sinds de coronacrisis uitbrak begin 2020. De twee landen hebben een moeilijke relatie sinds de jaren 90, toen Frankrijk een omstreden rol speelde tijdens de volkerenmoord op vooral de Tutsi-minderheid.

De genocide barstte los in april 1994, toen de Rwandese president Juvénal Habyarimana, die lid was van de Hutu-meerderheid, werd vermoord. De moord is nog steeds niet opgehelderd. Leden van de Tutsi-minderheid probeerden destijds met een guerrilla de macht te grijpen. Na de moord werden Tutsi’s en gematigde Hutu’s bij honderdduizenden met kapmessen afgeslacht door gecoördineerde milities en Hutu-militairen.

De VN en de VS ondernamen niets en alleen Frankrijk stuurde militairen, omdat het betrokken was bij pogingen regering en guerrilla tot een akkoord te bewegen. Frankrijk steunde daarbij de regering van de Hutu-meerderheid onder leiding van Habyarimana (1937-1994).

De Franse rol is later onder meer door Kagame bekritiseerd als een operatie om prominente Hutu’s te steunen en te beschermen. Het land werd in de chaos wel veroverd door de Tutsi-guerrilla onder leiding van Kagame. Hij heerst sindsdien met harde hand.

Het bezoek van Macron volgt op een rapport van Franse historici. Die concludeerden dat Frankrijk ‘blind’ was voor de voorbereidingen op de slachtpartijen en in hoge mate verantwoordelijk was voor de genocide, maar niet medeplichtig. Dat laatste onderstreept Macron in zijn toespraak. ,,De moordenaars die de moerassen, de heuvels, de kerken beslopen, waren niet het gezicht van Frankrijk. Frankrijk was geen medeplichtige.‘’

Oppositieleiders als Victoire Ingabire hebben in Franse media geklaagd dat Macron geen aandacht schenkt aan de mensenrechtenschendingen in Rwanda. Ingabire woonde jarenlang in Nederland tot ze in 2010 terugkeerde. Ze werd onmiddellijk gearresteerd en tot een lange celstraf veroordeeld, onder meer wegens ‘het ontkennen van de genocide’. Een aanklacht die vaak tegen tegenstanders van Kagame wordt aangevoerd.

Kijk hier onze trending nieuwsvideo's: