Navo stuurt versterking naar Oost-Europa, Brussel biedt Oekraïne financiële steun

Oekraïne is geen Navo-lid, maar het militaire bondgenootschap zegt een aanval op het land niet te accepteren. In dat geval zullen westerse landen zware sancties tegen Rusland afkondigen. De Europese Commissie wil Oekraïne intussen helpen met 1,2 miljard euro om de geldnood waarin het land raakt te verlichten.

Volgens Rusland voeren de Verenigde Staten en de Navo de spanningen rond Oekraïne alleen maar verder op door militaire versterkingen te sturen naar Oost-Europa. Een woordvoerder zegt dat door de ‘informatiehysterie’ en de ‘concrete acties’ van het Westen het risico van een Oekraïense aanval op pro-Russische separatisten zeer groot wordt. President Vladimir Poetin neemt volgens woordvoerder Dimitri Peskov alle ‘benodigde maatregelen’ om Rusland te verdedigen. 

Diverse landen hebben reeds aangekondigd materieel naar de regio te sturen. Nederland zei eerder twee F-35's naar Bulgarije te sturen en heeft een amfibisch transportschip, met landingsvaartuigen en helikopters, en twee landeenheden klaarstaan. Ook Frankrijk zendt versterkingen naar Roemenië en Denemarken naar Litouwen en de Oostzee.

Amerika overweegt duizenden troepen en militaire schepen en vliegtuigen naar Navo-lidstaten in Oost-Europa te sturen. Het zou in eerste instantie om 1000 tot 5000 troepen gaan, met de mogelijkheid dat aantal te vertienvoudigen als de situatie verder verslechtert. Biden is niet van plan troepen naar Oekraïne zelf te sturen.

^{Tekst gaat verder onder de afbeelding}

Groot-Brittannië leverde afgelopen week 2000 lichte antitankwapens en -raketten en een team van militaire trainers. Het land liet wel weten dat het ‘zeer onwaarschijnlijk’ is dat Londen Britse militairen naar de Russische grens stuurt, mocht het Kremlin Oekraïne binnenvallen en daar een pro-Russische regering installeren. De Britse vicepremier Dominic Raab zei dat zondag in een interview met de Britse zender Sky News.

Raab voegde eraan toe dat het Verenigd Koninkrijk ‘schouder aan schouder met Oekraïne staat’ en betrokken is bij trainingsprogramma’s die eraan moeten bijdragen dat Oekraïne zich beter kan verdedigen tegen mogelijke agressie van Rusland. 

Europa gaat Oekraïne mogelijk financieel steunen. Het gaat om 1,2 miljard euro. Het land raakt in geldnood en leent bijvoorbeeld moeizamer en duurder nu Rusland dreigende taal uitslaat en een grote troepenmacht naar de grens heeft gestuurd. ,,De commissie kondigt een nieuw financieel hulppakket aan, dat leningen en giften bevat”, zegt voorzitter Ursula von der Leyen. Ze ‘rekent erop‘ zo snel mogelijk de goedkeuring van de EU-landen en het Europees Parlement te krijgen en wil dan meteen een eerste 600 miljoen euro overmaken naar Kiev.

De commissie zal Oekraïne verder dit jaar nog eens 120 miljoen euro schenken om het land te helpen zijn overheidsapparaat te versterken en weerbaarder te worden. Het dagelijks bestuur van de EU wil bovendien spoedig beginnen aan een steunprogramma voor de langere duur. ,,Laat ik nog eens duidelijk zijn”, aldus Von der Leyen. ,,Oekraïne is een vrij en soeverein land en maakt zijn eigen keuzes.”

Hoewel de spanningen bij de grens met Rusland oplopen, is de Europese Unie is nog niet van plan families van EU-diplomaten uit Oekraïne terug te halen. De buitenlanddienst van de EU zal het voorbeeld van de Verenigde Staten voorlopig niet volgen, zegt buitenlandchef Josep Borrell. Nederland liet eerder al weten nog geen ambassadepersoneel weg te halen uit het land.

Borell verwacht later op de dag uitleg van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken, die deelneemt aan overleg met zijn EU-collega’s. ,,Misschien heeft minister Blinken meer informatie, en hij zal die met ons delen.” Tenzij de Amerikaan ‘informatie geeft die zo’n stap rechtvaardigt’ blijft het EU-personeel in Oekraïne. 

^{Tekst gaat verder onder de afbeelding}

De Amerikaanse regering kondigde zondag aan familieleden van medewerkers in Oekraïne terug te roepen en de Britse regering volgde maandagochtend. Het is er volgens de landen te gevaarlijk geworden nu uit Rusland oorlogstaal klinkt en Moskou meer dan 100.000 militairen aan de grens heeft geposteerd. 

Ook het Verenigd Koninkrijk haalt een deel van het ambassadepersoneel en hun familieleden terug uit Oekraïne. De ambassade in Kiev zal wel open blijven en essentieel werk zal worden voortgezet, meldt de Britse ambassade. De Britse omroep BBC schrijft maandagochtend dat ongeveer de helft van de medewerkers blijft en dat er al een begin is gemaakt aan de terugtrekking.

^{Tekst gaat verder onder de afbeelding}

Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken gaf zaterdag te kennen dat het ook nog geen reden ziet om ambassadepersoneel weg te halen uit Oekraïne. Dat wordt volgens het ministerie voortdurend opnieuw bekeken en afgewogen. Oekraïne noemt het in veiligheid brengen van diplomaten voorbarig.

Minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken en zijn EU-collega’s bespreken de hoogopgelopen spanningen rond Oekraïne maandag in Brussel. Ze zijn volgens Borrell ‘ongekend eensgezind’, ook al wil bijvoorbeeld Duitsland Rusland veel behoedzamer tegemoet treden dan bijvoorbeeld Polen en de Baltische landen.

Antony Blinken en Sergej Lavrov, de bazen van de Amerikaanse en Russische diplomatie, ontmoetten elkaar vrijdag in Genève voor wat ‘een laatste poging’ heet om een dreigende oorlog in Oekraïne af te wenden: