Lai zat al een jaar celstraf uit wegens ‘fraude’. Hij was ook al eerder veroordeeld vanwege het herhaaldelijk bijwonen van de Tiananmen-herdenking op 4 juni. En nu dus weer, samen met twintig andere politieke dissidenten en mensenrechtenactivisten, onder wie Chow Hang-tung en Gwyneth Ho. Tijdens die herdenking in Hongkong werd jaarlijks stilgestaan bij de bloedige manier waarop het Chinese leger in 1989 studentenprotesten beëindigde. Schattingen variëren van een paar honderd doden tot vele duizenden. Sinds vorig jaar is deze ‘anti-regeringsbijeenkomst’ echter verboden. Volgens de Chinese politie vanwege de coronapandemie, maar volgens waarnemers vooral op grond van een omstreden veiligheidswet die korte metten maakt met mensen die kritiek hebben op de Communistische Partij van China.

Volgens Cédric Alviani, gevestigd in Taiwan en woordvoerder van het Oost-Azië bureau van de internationale organisatie Reporters Without Borders (RWB), demonstreert de behandeling van Jimmy Lai de vastberadenheid van het Chinese regiem om een ‘symbolische figuur voor de persvrijheid tot zwijgen te brengen’. ,,Er draait een indrukwekkende propagandamachine om journalisten zwart te maken”, aldus Alviani op een webinar ter gelegenheid van de presentatie van een rapport over de media in China. Dat heet veelzeggend ‘De grote Sprong Achterwaarts’, een verwijzing naar de Grote Sprong Voorwaarts waarmee Mao Zedong China tussen 1958 en 1961 wilde opstoten in de vaart der volkeren. ,,China wordt nu het volgende zwarte gat voor informatie”, aldus Alviani die benadrukt dat nergens anders zoveel journalisten in de gevangenis zitten als in China.

Meer en meer Chinese journalisten worden gedwongen spreekbuis te zijn van de partij, aldus het RWB-rapport. Om een perskaart te kunnen krijgen moeten Chinese journalisten jaarlijks een 90 uur durende training volgen waarbij er deels wordt geleerd ‘te kunnen denken als Xi Jinping’, de Chinese leider. Journalisten moeten ook een speciale app, genaamd Study Xi, downloaden om te kunnen werken. Volgens een Duitse cybersecurityfirma, Cure53, die de app heeft onderzocht, kunnen derden via de app toegang krijgen tot alle persoonlijke informatie van de gebruiker en kunnen er ook ‘live’ gesprekken mee worden afgeluisterd. RWB ontraadt de app te installeren, maar voor Chinese journalisten betekent dat dat ze niet zonder toezicht kunnen werken.

Tenminste tien journalisten werden in 2020 gearresteerd omdat ze de censuur omzeilden en berichtten over de coronacrisis in Wuhan. Twee van hen, Zhang Zhan en Fang Bin, zitten om die reden nog steeds gevangen. Op de jaarlijkse Index van persvrijheid staat China inmiddels op plek 177, twee plekken boven Noord-Korea.

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: