Ook zusterorganisatie van oudste mensenrechtenclub van Rusland moet stoppen

Het centrum komt op voor de rechten van onder andere politieke gevangenen, migranten en andere groepen die in Rusland worden benadeeld. Aanklagers hadden het hof verzocht Memorial Mensenrechtencentrum te sluiten vanwege het rechtvaardigen van terrorisme en extremisme. Net als Memorial International werd het centrum er ook van beschuldigd zich niet te houden aan de wet.

Het mensenrechtencentrum had het opgenomen voor oppositieleider Aleksej Navalny (wiens beweging afgelopen zomer tot ‘extremistisch’ werd verklaard) en Krimtaren die de in Rusland als ‘terroristisch’ verboden islamitische beweging Hizb-ut-Tahrir aanhangen.

 De Verenigde Naties zegt de beslissing van het Hooggerechtshof tot sluiting van het International Memorial te sluiten en sluiting van haar zusterorganisatie “ten zeerste” te betreuren. ,,Ze leiden tot de ontbinding van de twee meest gerespecteerde mensenrechtengroeperingen van Rusland en een verdere verzwakking van de krimpende mensenrechtengemeenschap in het land’’, verklaarde een woordvoerder van het Mensenrechtenbureau van de VN woensdag aan persbureau AFP.

Volgens hoge commissaris voor de mensenrechten Michelle Bachelet is een vrij, divers en actief maatschappelijk middenveld van cruciaal belang voor elke samenleving en mogen de legitieme stemmen van dat middenveld niet worden gestigmatiseerd, ook niet door het gebruik van de term buitenlandse agent. ,,We dringen er bij de Russische autoriteiten op aan om de mensen en organisaties die zich inzetten voor de bevordering van de mensenrechten in de Russische Federatie te beschermen en te steunen”, zei ze in een reactie.

De Britse minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss zei woensdag dat ze “diep bezorgd” is over de ontbinding van de belangrijkste mensenrechtenorganisatie van Rusland. ‘Memorial werkt al decennia onvermoeibaar om ervoor te zorgen dat de (rechten)schendingen van het Sovjettijdperk nooit worden vergeten. De sluiting is opnieuw een beangstigende klap voor de vrijheid van meningsuiting in Rusland’, reageerde ze op Twitter.

De Amerikaanse buitenlandminister Antony Blinken zei dinsdag al dat de inwoners van Rusland ‘beter verdienen’. EU-buitenlandchef Josep Borrell schreef op Twitter dat ‘een kritisch terugkijken op het verleden essentieel is voor een gezonde ontwikkeling en vooruitgang van samenlevingen’.

International memorial en haar zusterorganisatie waren vanwege financiering vanuit het buitenland aangemerkt als buitenlandse agent (Sovjetterminologie voor landverrader). Die status moet volgens de wet bij alle communicatie kenbaar worden gemaakt, bijvoorbeeld in berichten op sociale media, maar volgens de aanklagers gebeurde dit niet. Dat leidde dinsdag al tot de opheffing van Memorial International. Beide organisaties noemden de aanklachten politiek gemotiveerd.

Het Moskouse parket klaagde Memorial International begin november aan wegens het zelf schenden van mensenrechten. Memorial werd in 1988 opgericht door onder meer vredesnobelprijswinnaar Andrej Sacharov, die zelf jarenlang onder huisarrest leefde wegens zijn kritiek op de Sovjetautoriteiten. Ze legde zich toe op het onderzoeken en documenteren van de misdaden die waren begaan in de Sovjet-Unie.

In de jaren 90 begon het mensenrechtencentrum ook wreedheden te onderzoeken van de oorlog in Tsjetsjenië, waar rebellen tegen het Russische leger vochten voor afscheiding. Recenter liet Memorial zich uit over de oorlog in het oosten van Oekraïne, waar pro-Russische separatisten onafhankelijkheid van Oekraïne militair bevechten, met actieve hulp van Rusland.

Mensenrechtenorganisaties in Rusland komen steeds meer onder druk te staan. De regering van president Vladimir Poetin treedt steeds harder op tegen leden van de oppositie, onafhankelijke nieuwsmedia en andere critici.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: