Turkije stuurt Nederlandse ambassadeur en anderen toch niet weg

In een toespraak verwelkomde hij de verklaringen van de ambassadeurs van vandaag, waarin zij zeggen zich te blijven houden aan diplomatieke verdragen. Zij benadrukken daarmee zich niet te bemoeien met binnenlandse aangelegenheden. Volgens Erdogan deden ze daarmee een stap terug ,,van de laster tegen ons land”. Ze zouden nu hun lesje wel hebben geleerd, zo liet hij blijken: ,,Ze zullen voortaan voorzichtiger zijn.”

De president vond het onfatsoenlijk dat de tien een week geleden gezamenlijk, in een diplomatiek gezien ongebruikelijke stap, opriepen Osman Kavala vrij te laten. Deze filantroop en strijder voor mensenrechten zit al vier jaar vast zonder veroordeling. De ambassadeurs waren vorige week al op het matje geroepen.

De jongste diplomatieke rel tussen Turkije en het westen lijkt daarmee ten einde. Maar in Nederland zijn Tweede Kamerleden niet te spreken over de, in hun ogen, knieval van de Nederlandse ambassadeur. ,,Erdogan blaft en 10 landen trekken zich met de staart tussen de benen terug”, schrijft Ruben Brekelmans (VVD) op Twitter. Hij noemt het een pijnlijke vertoning en een teken van zwakte. Kati Piri (PvdA) vindt het een gênante vertoning en ‘de wereld op z’n kop'. Ze vraagt zich af of Nederland Erdogans gezicht moet redden, of dat Nederland moet staan voor de vrijheid van Kavala.

Ook Kamerleden Jasper van Dijk (SP) en Derk Jan Eppink (JA21) zijn kritisch. Van Dijk noemt het een opmerkelijke draai van de ambassadeur en wil opheldering over wat er ‘achter de schermen’ is gebeurd. Eppink spreekt van ‘slapjanus politiek'. Volgens hem gaat Nederland door de knieën omdat ‘Erdogan blaft’. Hij vindt de ambassadeurs ‘angsthazen’.

Erdogan gaf zaterdag een toespraak waarin hij aankondigde dat Turkije tien ambassadeurs wil uitzetten. ,,Ik heb onze minister van Buitenlandse Zaken opdracht gegeven om zo snel mogelijk af te handelen dat deze tien ambassadeurs tot persona non grata worden verklaard’’, aldus Erdogan. Het ging onder meer om ambassadeurs van Nederland, Duitsland, Frankrijk en de Verenigde Staten. 

In de Tweede Kamer werd ontstemd gereageerd op de aankondiging van Turkije. ‘Dictator Erdogan laat weer eens zijn ware gezicht zien!’, aldus VVD’er Ruben Brekelmans. Ook andere Kamerleden waren boos over het besluit.

Zakenman en filantroop Kavala zit sinds 2017 in de gevangenis. Hij wordt onder meer verdacht van betrokkenheid bij de mislukte coup in 2016. De beschuldiging volgende kort nadat Kavala, na een eis van levenslang, was vrijgesproken van het financieren van protesten in Istanbul in 2013.

Het comité van ministers van de Raad van Europa, dat toeziet op de uitvoering van uitspraken van het mensenrechtenhof, kondigde vorige maand aan een strafprocedure te beginnen tegen Turkije als Kavala niet voor de volgende bijeenkomst op 30 november op vrije voeten is gesteld. De consequentie daarvan kan zijn dat het stemrecht en lidmaatschap van het land zouden kunnen worden geschorst in de landenorganisatie die toeziet op democratie en mensenrechten.

Naast Nederland ondertekenden ook Canada, Denemarken, Noorwegen, Zweden, Finland, Nieuw-Zeeland, de Verenigde Staten, Frankrijk en Duitsland de oproep om Kavala vrij te laten. Ze noemen het ‘continu vertragen’ van zijn zaak, door onder meer verschillende zaken samen te voegen en nieuwe beschuldigingen te formuleren, ‘een schaduw over het respect voor democratie, de wetgeving en de transparantie binnen het justitieel systeem van Turkije’.