Unieke brieven Anne Frank duiken op in Amerikaans gehucht

Een museum in een piepklein Amerikaans dorpje exposeert vanaf deze week een briefwisseling tussen twee Amsterdamse en twee Amerikaanse meisjes, daterend uit 1940. Bijzonder, maar wat de brieven echt speciaal maakt is dat de brieven uit Nederland afkomstig waren van Anne Frank en haar zus Margot. Betty en Juanita Wagner hebben ze altijd bewaard.

Sander van Mersbergen 21-04-18, 12:26 Laatste update: 13:12

,,Ik ben een packrat, ik bewaar alles", zegt de inmiddels overleden Betty in een opgenomen interview, waaruit de BBC citeert. Maar het duurt tot elf jaar na de oorlog voor ze ontdekt van wie zij en haar zus eigenlijk penvriendinnen zijn geweest.

Betty zit in 1956 in de auto als ze op de radio hoort dat op Broadway een toneelstuk wordt opgevoerd dat gebaseerd is op het dagboek van Anne Frank. Tot die tijd heeft ze niet meer aan de brieven gedacht. ,,Ik zei: oh, dat is mijn Anne Frank."

Met haar moeder koopt ze een aantal exemplaren van het dagboek. ,,We hebben de hele avond gelezen en gehuild omdat we van niets wisten."

(Tekst loopt door onder de foto)

De aankondiging van de expositie © Danville Station

Uitwisseling

Het bijzondere verhaal begint in januari 1940, als de leerlingen van de school in Danville, Iowa, een lijst krijgen met leerlingen van de zesde Montessori School in Amsterdam. Hun lerares wil hen door een briefwisseling met het buitenland meer over de wereld leren. Op de lijst prijkt ook de naam van Anne Frank. De 10-jarige Juanita Wagner kiest haar: de meisjes zijn even oud. In hun brieven wisselen ze details over zichzelf uit, schrijft de BBC.

Juanita schrijft vooral over het leven op de boerderij. In Anne’s antwoord, gedateerd op 29 april 1940, vertelt ze over school en het leven met haar zus, ouders en grootmoeder. Ze zegt wanneer ze jarig is, en vraagt Juanita om een foto van zichzelf op te sturen, zodat ze kan zien hoe ze er uit ziet. Ze stuurt ook een ansichtkaart van Amsterdam.

In de envelop zit nog een brief: van Anne's oudere zus Margot. Die verschilt in toon en thematiek. Margot schrijft over de oorlog in Europa en vertelt dat ze niet naar haar nichtje in Zwitserland kan.

Vallen de bommen daar? Hebben ze genoeg eten? We wisten het niet, maar we dachten altijd aan hen
Betty Wagner

Antwoord

De bibliotheek in het gehucht Danville, die ook dienst doet als museum © website Danville Station

Nog geen twee weken nadat de brieven verzonden zijn, vallen de Duitsers Nederland binnen. Er komt geen antwoord meer uit Amerika. De familie Frank duikt onder in het Achterhuis, wordt ontdekt en naar Duitsland weggevoerd. Anne en Margot sterven in Bergen-Belsen, in 1945.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog maken de Amerikaanse zusjes zich zorgen over het lot van hun penvriendinnetjes, vertelt Betty in een video die op de tentoonstelling in Danville wordt getoond. ,,Ik herinner me dat we het over Anne en Margot hadden en ons afvroegen hoe het met ze ging. Vallen de bommen daar? Hebben ze genoeg eten? We wisten het niet, maar we dachten altijd aan hen."

Volgens Betty wisten zij en haar zus niet dat de familie Frank Joods was, en hebben ze tijdens de oorlog ook niet van de holocaust gehoord. Na de oorlog schrijven ze weer naar het adres van Anne en Margot. Ze krijgen antwoord van vader Otto, die vertelt wat de familie heeft meegemaakt.

De briefwisseling is sinds maandag te zien in de plaatselijke bibliotheek van Danville, een piepklein dorpje met minder dan duizend inwoners. Daarbij is er ook een expositie over Anne Frank, de holocaust en de oorlogsjaren.