Zuid-Afrika boos over sluiting grenzen: ‘Geen paniek, symptomen zijn mild’

,,De besmettingen die zich tot nu toe hebben voorgedaan, waren allemaal milde gevallen, milde tot matige gevallen. En dat is een goed teken”, zegt viroloog Barry Schoub bij de BBC. Hij is hoofdadviseur van het vaccinatieprogramma in Zuid-Afrika. Ook stelt Schoub dat de Omikron-variant door zijn mutaties mogelijk minder ‘fit’ is dan de deltavariant. 

Ook Angelique Coetzee, de Zuid-Afrikaanse arts die de variant ontdekte, zegt dat de symptomen ‘ongewoon’ zijn, maar vooralsnog ‘mild en niet ernstig’. Geen van hen had volgens haar smaak- of reukverlies en ongeveer de helft was gevaccineerd, aldus de arts. ,,Het virus treft vooral jonge mensen, die last hebben van spierpijn en extreme vermoeidheid. Het gaat inmiddels veel beter met ze. We weten nog niet wat er gebeurt als oudere, ongevaccineerde mensen besmet raken.”

Coetzee zegt tegen de Zuid-Afrikaanse zender News24 ook andere artsen te hebben geraadpleegd. Die bevestigen haar beeld. Patiënten met deze variant belanden zelden in het ziekenhuis, zegt Coetzee. ,,Ze blijven thuis en binnen twee tot drie dagen nadat we ze hebben gezien, worden ze beter. Er is in dit stadium nog niets spectaculairs. Er is echt geen reden tot paniek.” 

Afgelopen week maakten wetenschappers in Zuid-Afrika de ontdekking van de nieuwe variant officieel bekend. Wetenschappers denken dat bij duizenden besmettingen In zuidelijk Afrika sprake is van de omikronvariant.

De meesten zijn ontdekt in Zuid-Afrika. De besmettingscijfers in het land hebben de afgelopen weken een enorme vlucht genomen: van een paar honderd nieuwe gevallen per dag eerder deze maand tot 3220 in de afgelopen 24 uur. Zuid-Afrikaanse gezondheidsexperts denken dat de variant verantwoordelijk is voor 90 procent van de nieuwe gevallen.

Inmiddels is de variant in steeds meer landen vastgesteld. Maar buiten Zuid-Afrika zijn in geen enkel land zoveel besmettingen officieel bevestigd als in Nederland (13). In Botswana, waar de variant ook als een van de eerste landen werd opgemerkt, stond de teller vrijdagavond op vier bevestigde gevallen. Naar nog eens elf verdachte besmettingen wordt onderzoek gedaan.

In Frankrijk zijn mogelijk acht besmettingen met de omikronvariant ontdekt, meldde het ministerie van Volksgezondheid zondagavond. In andere landen gaat het nog om slechts enkele gevallen. In Duitsland zijn tot dusver drie gevallen bekend, in het Verenigd Koninkrijk en Denemarken twee en in Italië, België en Tsjechië vooralsnog één. Buiten Afrika en Europa zijn in zowel Australië als Hongkong twee besmettingen vastgesteld en in Israël één.

Uit voorzorg sloten de afgelopen dagen steeds meer landen de grenzen voor inwoners uit zuidelijk Afrika. De Afrikaanse landen zijn boos over de inreisverboden, aangezien de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) ook al opriep tot kalmte.

,,In andere landen zijn ook nieuwe varianten geconstateerd. Geen van die gevallen had banden met zuidelijk Afrika’, zei Joe Phaahla, minister van Volksgezondheid van Zuid-Afrika, vrijdag. ,,We hebben het gevoel dat sommige leiders van landen zondebokken zoeken om het hoofd te bieden aan iets wat een wereldwijd probleem is.”

De Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa doet een ‘dringende’ oproep aan rijke landen de reisverboden onmiddellijk te beëindigen. ,,Landen die reisbeperkingen hebben opgelegd discrimineren oneerlijk tegen Zuid-Afrika en helpen niet het probleem op te lossen.’’

Microbioloog Shabir Madhi zegt tegen de Arabische zender Al-Jazeera: ,,Het is naïef van ontwikkelde landen om te denken dat ze de verspreiding van deze variant kunnen stoppen met een algemeen vliegverbod op landen in zuidelijk Afrika. Het virus heeft zijn weg naar de samenleving al gevonden, naar individuen die niet eens gereisd hebben of in contact zijn gekomen met iemand uit zuidelijk Afrika.”

Madhi vindt dat Zuid-Afrika ten onrechte de schuld krijgt van de nieuwe variant. ,,Het feit dat het hier is ontdekt, maakt het nog geen Zuid-Afrikaanse variant. Het werd alleen hier ontdekt. In Zuid-Afrika hebben we een van ‘s werelds beste Covid-onderzoeksfaciliteiten op basis van onze ervaring met de behandeling van hiv en tbc. We lopen al een tijdje voorop en zijn dus het slachtoffer van ons succes.”

Ook de Afrikaanse Unie heeft ontstemd gereageerd op alle kritiek richting Zuid-Afrika en de rest van het continent. ,,Niemand kan hier iets aan doen”, citeert de BBC Ayoade Alakija, die verantwoordelijk is voor de vaccinaties. ,,Dit komt doordat de wereld niet in staat is mensen op een eerlijke, urgente en snelle manier te vaccineren. Dit komt doordat de rijke landen voor zichzelf vaccins aan het hamsteren zijn. Dit is onacceptabel.”

Ook over de reisbeperkingen is hij niet te spreken. Die zijn wat hem betreft gebaseerd op politieke overwegingen, niet op wetenschappelijke. ,,Dit is verkeerd. Waarom sluiten we alleen Afrikanen buiten als het virus al op drie continenten is gearriveerd?”

Ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft er zondag bij landen op aangedrongen om ‘de wetenschap te volgen’ in plaats van reisverboden op te leggen. ,,Er is momenteel geen informatie die erop wijst dat de symptomen die gepaard gaan met omikron verschillen van die van andere varianten”, aldus de WHO.

De recent ingestelde reisverboden hebben ook politieke implicaties, suggereert de WHO. ,,De ingevoerde reisverboden die gericht zijn op Afrika vallen de wereldwijde solidariteit aan”, zei Matshidiso Moeti, regionaal directeur-generaal van de WHO in Afrika.

De WHO benadrukt dat het nog niet duidelijk is of de nieuwe variant besmettelijker is dan andere 2-varianten of dat de variant tot ernstiger ziekte leidt. ,,Voorlopige gegevens suggereren dat er steeds meer ziekenhuisopnames zijn in Zuid-Afrika, maar dit kan te wijten zijn aan het toenemende aantal mensen dat besmet raakt ,in plaats van aan een specifieke infectie met omikron.‘’

Bekijk hier onze video’s over het coronavirus: