Toename waterinsecten in Overijssel: ‘We kunnen nog niet zeggen of het leefgebied hiermee hersteld is’

Kennisinstituut STOWA heeft een grootschalig wateronderzoek laten uitvoeren onder acht waterschappen in heel Nederland, waaronder waterschap Rijn en IJssel en het voormalige waterschap Regge en Dinkel, nu onderdeel van waterschap de Vechtstromen.

Aanleiding voor het onderzoek zijn alarmerende berichten uit landen als Duitsland, waar de insectenpopulatie drastisch is afgenomen. Het gaat hierbij om zeker 75 procent van de vliegende insecten. 

In Nederland is de afgelopen dertig jaar veel gedaan om de waterkwaliteit te verbeteren. Het onderzoeksteam was benieuwd of dit ook invloed had op de insecten die in het water leven en wat de redenen van afname in de insectenpopulatie is. Nu blijkt er juist een positieve ontwikkeling te zijn in de diversiteit in insecten.

Onderzoeker Eelke Jongejans van de Radboud Universiteit in Nijmegen: ,,De toename in soorten is positief nieuws, met de kanttekening dat we uit een diep dal kwamen als het gaat om waterkwaliteit. In de jaren 70 en 80 was dit namelijk slecht te noemen, de waterschappen en de agrariërs hebben er hard aan gewerkt om de waterkwaliteit te verbeteren. We zien dat de diversiteit toeneemt, maar dat de totale aantallen afnemen.”

Hier is ook een verklaring voor, er zijn groepen insecten die profiteren van nutriënten en vervuilde omstandigheden, zoals veel dansmuggen, maar die omstandigheden zijn volgens Jongejans echt afgenomen. ,,Andere insecten gedijen in dit nieuwe waterklimaat. Soorten die houden van stromend water hebben het beter gedaan dan soorten die van stilstaand water houden. En de soorten die veel voorkomen in voedselrijk water zijn ook afgenomen.”

Al sinds de jaren 80 worden watermonsters afgenomen door de waterschappen. Met een schepnet hebben medewerkers van de waterschappen de wateren bemonsterd. ,,Vervolgens werd gekeken welke insecten er gevangen waren, die met het oog te zien waren. Het analyseren van de data was een behoorlijke uitdaging omdat de omstandigheden waaronder de data verzameld waren, goed meegenomen moest worden.” 

Drie jaar duurde het voordat alle data geanalyseerd waren. ,,We kunnen nog niet zeggen of het leefgebied hiermee hersteld is, maar we zien wel dat de toename in biodiversiteit een doorgaande lijn heeft. ,,Voor ons is dit reden om aan te bevelen door te gaan met activiteiten om de waterkwaliteit te verbeteren. We zien nog steeds dat in meer dan de helft van de gevallen er een overschrijding van het pesticidegehalte is in het water en een te hoog stikstofgehalte.”