Oog in oog met de moordenaar van Pim Fortuyn: hoe de verslaggevers te werk gingen

Keukenkamp: ,,Een jaar geleden bepaalde de rechter in kort geding dat Van der Graaf zich niet meer fysiek hoefde te melden bij de reclassering. Hij had aangevoerd dat hij van die plicht af wilde omdat hij wilde emigreren. Een half jaar geleden borrelde bij ons de vraag op of hij dat ook daadwerkelijk had gedaan.’’

Ten Cate: ,,Veel mensen gaan ervan uit dat hij is geëmigreerd. Ook voor nabestaanden is het belangrijk te weten hoe het zit. We vonden het onze journalistieke plicht om het uit te zoeken.’’

Lees hier alle artikelen in het dossier over Volkert van der Graaf.

Ten Cate: ,,Door eerdere publiciteit was zijn adres in Apeldoorn en dat van zijn vriendin in Harderwijk onder journalisten bekend. We besloten het erop te wagen en er samen heen te gaan. Van tevoren hebben we alle scenario’s doorgesproken. Wat als hij open doet? Wat als hij de deur meteen dichtgooit? Wat als hij ondanks zijn verbod op contact met de media wel gaat praten? Ook spraken we af wie het eerst het woord zou nemen.’’

Keukenkamp: ,,We verwachtten eigenlijk niet dat hij open zou doen. We zijn er zo’n vijf keer geweest. En inderdaad: hij deed niet open.’’

Ten Cate: ,,Toen we voor de zesde keer kwamen en aanbelden, hoorden we gerommel. Ik voelde de spanning stijgen. De deur ging open en daar stond-ie.’’

Ten Cate: ,,Ik herkende hem meteen, maar hij was kleiner dan ik dacht.’’

Keukenkamp: ,,Hij schrok niet, hij oogde onbezorgd. Maar wij stonden even met onze mond vol tanden, want we hadden niet meer verwacht dat hij zou opendoen. Arjen herpakte zich het eerst. Van der Graaf liet ons al onze vragen stellen.’’

Ten Cate: ,,Heel keurig. Hij had ook de deur dicht kunnen gooien. Blijkbaar hield hij er rekening mee dat er journalisten aan de deur konden komen.’’

Ten Cate: ,,Die indruk had ik niet.’’

Keukenkamp: ,,Achteraf had ik nog wel meer willen vragen, bijvoorbeeld wat hij doet, hoe het met hem gaat. Al had hij daar waarschijnlijk ook geen antwoord op gegeven vanwege zijn verbod op mediacontact.’’

Keukenkamp: ,,Nee. Enerzijds omdat we eigenlijk niet verwachtten dat we hem te spreken zouden krijgen. Maar ook om zijn vertrouwen te winnen, mocht het wel tot een inhoudelijk gesprek gekomen zijn. We hebben wel op een ander moment een fotograaf foto’s van hem laten maken. Daar staat hij lachend op. Uit zenuwen? Of omdat hij er toch ergens van genoot? Ik weet het niet.’’

Ten Cate: ,,Dat is een zwaar middel. Bovendien was de vraag of hij geëmigreerd was, al beantwoord. Maar natuurlijk blijven we met vragen zitten. Bijvoorbeeld: waar leeft hij van? Of hij nog steeds een uitkering heeft, hebben we niet kunnen achterhalen. Als we hem hadden zien wegrijden, waren we er wel even achteraan gegaan denk ik. Maar schaduwen, nee.’’

Keukenkamp: ,,Zijn familie heeft de pers nooit te woord gestaan. We wisten dat het lastig zou worden.’’

Keukenkamp: ,,Ook hier zijn we terughoudend geweest met het noemen van namen en het geven van details die hun privacy in gevaar brengen.’’

Ten Cate: ,,Van der Graafs minderjarige dochter hebben we bewust niet willen interviewen. Tegen andere familieleden en vrienden hebben we open kaart gespeeld. Direct gezegd dat we journalisten waren. Van der Graafs moeder was gepokt en gemazeld. Toen we haar spraken door de intercom van haar woning zei ze meteen: ‘geen commentaar’. Alsof ze dagelijks lastige journalisten te woord stond. We hebben brieven achtergelaten met vragen en onze motivatie, om de kans te bieden alsnog te reageren.’’

Ten Cate: ,,Ja. Het had maar zo gekund dat iemand hem op de foto had gezet.’’

Keukenkamp: ,,We publiceren nu omdat het precies een jaar geleden is dat de rechter in kort geding bepaalde dat hij zich niet meer fysiek hoefde te melden. We zijn er tot het laatst toe druk mee geweest. Zo kregen we vorige week de toenmalige burgemeester van Apeldoorn te spreken. Er blijven natuurlijk altijd losse eindjes. We wachten bijvoorbeeld nog op de documenten van de gemeente Apeldoorn over Van der Graaf die we in februari via een WOB-verzoek hebben opgevraagd.’’