Waarom we na 20 jaar een podcast maken over de Deventer Moordzaak

Wie vermoordde in 1999 de Deventer Weduwe Jacqueline Wittenberg? De beelden van de onopvallende fiscaal-jurist Ernst Louwes die door het lint gaat, nadat hij tot twaalf jaar cel is veroordeeld, staan op ieders netvlies. Maar de twijfel bleef. Carin Smolders en Ivar Penris werkten samen met collega’s Niek Verhoeven en Bas Klaassen maandenlang aan de ‘Deventer Podzaak’ zoals ze het zelf noemen: een vierdelige podcast over de zaak die inmiddels 50.000 keer beluisterd is en lovende recensies kreeg. Hoe kan het dat deze moord, waar ook iemand voor is veroordeeld, ons twintig jaar na dato nog steeds bezig houdt?

Smolders: ,,Ik begon in maart bij De Stentor. Samen met collega Bas Klaassen maakte ik een fietstocht langs een aantal crimescènes in Deventer. Zo belandden we voor het huis waar de weduwe Wittenberg werd vermoord. Die zaak kende ik en ik vond het bijzonder daar voor de deur te staan. Het huis was kleiner dan ik me had voorgesteld. Toen mijn collega voorstelde aan te bellen, dacht ik: dat klinkt als het begin van een podcast. Het verhaal leent zich ervoor: veel spanning en onverwachte wendingen. En lang houdbaar.’'

Penris: ,,Ook ik was net bij De Stentor begonnen. Toevallig had ik net een boek over de zaak gelezen. In een vorige baan, bij het AD, heb ik misdaadverslaggeving gedaan, dat hielp ook. Voor de podcast heb ik me grondig verdiept in de zaak.’'

Smolders: ,,In de krant begin je vaak met het nieuws en ga je op een logische manier van a naar b. Doordat ik bij RTL heb gewerkt, ben ik gewend te denken in scripts. In de podcast werpen we in het begin vooral vragen op, die we gaandeweg beantwoorden. Zo bouwen we de spanning op. Best lastig hoor, ik had de neiging om veel te willen uitleggen. De podcastproducer, David Achter de Molen, weerhield me daar gelukkig van. Op basis van alle gesprekken voor de podcast hebben we trouwens in september een hele themabijlage in de Zaterdagkrant gemaakt. Een mooie bijvangst.’'

Penris: ,,Sommige zegden aanvankelijk toe, maar kwamen daar op terug. De zaak heeft voor veel mensen een enorme impact gehad. De toenmalige officier van justitie zei dat de zaak haar leven op de kop heeft gezet en dat zij dat niet nog een keer wilde laten gebeuren. Het is als een wondje dat steeds wordt opengekrabd.’'

Smolders: ,,Het omgekeerde kwam ook voor. Mensen die eerst niet wilden meewerken, maar doorkregen dat we er serieus mee bezig waren en dat anderen wel mee deden. Sommigen namen toen alsnog contact op.’'

Penris: ,,We hebben wel zijn advocaat Geert-Jan Knoops gesproken. Ik kreeg eerst de voicemail. Die hebben we erin gehouden in de podcast.’'

Smolders: ,,In een krantenverhaal zou je dat niet doen. Maar in de podcast zat ik op het puntje van mijn stoel toen Ivar ging bellen. Kwestie van spanning opbouwen.’'

Smolders: ,,Na het interview vroeg Knoops of hij het kon teruglezen. Hij was even vergeten dat het voor een podcast was.’'

Penris: ,,Ik denk dat daardoor mensen bereid waren mee te werken: ze hoefden niet bang te zijn dat hun woorden verdraaid werden.’'

Smolders: ,,Zou kunnen, maar ik denk dat mensen te midden van camera’s en geluidhengels minder makkelijk praten. Als krant gebruiken we verschillende vormen. Niet alleen tekst, maar ook video. In dit geval hebben we gekozen voor een podcast.’'

Smolders: ,,Toenmalige rechercheurs hebben toegegeven dat er geblunderd is in het onderzoek. En het is duidelijk geworden dat er een herziening van de zaak aankomt.’'

Penris: ,,We hebben een paar keer een landelijke primeur gehad. Zo meldde advocaat-generaal Diederik Aben tussen neus en lippen door dat er een coldcaseteam op de zaak zit.’'

Smolders: ,,Je wordt constant heen en weer geslingerd. Als je Richard Eikelenboom van het Nederlands Forensisch Instituut hoort, denk je: het is zo klaar als een klontje, Louwes heeft het gedaan. Maar dan begint het pas. Buitenstaanders als Maurice de Hond zijn zich gaan bemoeien met de zaak. Er zijn complottheorieën en een veroordeelde die blijft volhouden dat hij het niet heeft gedaan. Het is een totale mindfuck.’'

Penris: ,,Mee eens. Ik heb wel een idee, maar dat ga ik niet zeggen.’'

Smolders: ,,Er is in het onderzoek veel misgegaan en dat werd een voedingsbodem voor allerlei complottheorieën. Maar vergeet niet dat de onderzoekers letterlijk zijn ingehaald door de tijd. De geurproeven die nu worden weggehoond waren toen state of the art. Voor mij is het trouwens meer dan een spannend raadspelletje. We moeten niet vergeten dat er echt iemand is vermoord.’'

Smolders: ,,Het blijft iedereen bezighouden. Je schudt de boel op en dat maakt veel los. Twee weken geleden werd ik gebeld: ‘Ik weet wie het gedaan heeft.’'’