Groeiend tekort aan ambachtslui: straks geen dakdekker meer te vinden

Het tekort aan ambachtslieden loopt steeds verder op. Tot 2025 zijn er nog 450.000 nieuwe vakmensen nodig, aldus AmbachtNederland. ,,Er zijn in Nederland ongeveer tussen de 800.000 en 900.000 vakmensen. Maar dit gebied is behoorlijk vergrijsd. Dat vormt vooral voor de kleinschalige ambachtelijke beroepen een groot probleem”, aldus Elrie Bakker-Derks, voorzitter van AmbachtNederland.

Daarom werd door AmbachtNederland de Ambachtsacademie opgericht met steun van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Veertigplussers met een WW- of bijstandsuitkering kunnen zich aanmelden voor een van de negentien opleidingen. Zo worden ruim 80 geïnteresseerden opgeleid tot bijvoorbeeld fietshersteller, kledingreparateur of pianotechnicus.

Maar niet alle vakopleidingen zijn even populair op de Ambachtsacademie. ,,Mensen kiezen toch sneller voor de opleiding tot keramist dan tot siersmid”, legt Bakker-Derks uit. Er willen nu zoveel mensen keramist worden dat de opleiding tijdelijk gesloten is en er een wachtlijst bestaat. Ook lijkt de opleiding tot lijstenmaker populair, van de 80 aanmelders worden er nu vijftien opgeleid in dit ambacht.

De opleidingen die onderaan het favorietenlijstje bungelen, zijn onder meer de klus- en bouwopleidingen. Daar valt ook de opleiding tot dakdekker onder. Bijna niemand wil zich er meer in laten opleiden en dat terwijl er een groot tekort is in Nederland aan riet- en leidekkers. De instroom vanuit het mbo is daarnaast ook gestokt. Hier bestaat de opleiding op papier nog wel, maar in de praktijk worden er geen dakdekkers meer opgeleid door een tekort aan leerlingen.

Het Ambachtshuis Brabant ziet deze trend ook. In totaal hebben ze 1000 cursisten en leerlingen van uiteenlopende leeftijden en slechts 50 daarvan worden opgeleid tot dakdekker. De dakdekkers die er wel zijn, kunnen de vraag in de toekomst misschien niet meer aan. Ook andere ambachten komen door een te kleine instroom in de problemen. ,,Honderden ambachten worden met uitsterven bedreigd. Hele specifieke vakkennis gaat hiermee verloren.”

Dat bepaalde ambachten populairder zijn dan andere komt volgens Bakker-Derks door het romantische beeld dat men ervan heeft. Een creatief vak, zoals het leren maken van keramiek, is voor de meeste mensen erg aantrekkelijk. Maar het is hard werken en dat wordt weleens vergeten. Een stevige dosis nuchterheid is dan ook wel op zijn plaats. Liesbeth Neef licht toe: ,,Je moet het ambacht niet romantischer maken dan dat het is. Een ambacht leer je met vallen en opstaan en door meters te maken.”

Hoewel de klusopleidingen een stuk minder populair zijn onder veertigplussers, is Ton Kiesewetter (57) de uitzondering op de regel. Hij laat zich via de Ambachtsacademie omscholen tot allround klusser.

Kiesewetter bracht zijn hele carrière door in de ICT en werkte onder meer als programmeur bij de NS. Maar hij raakte werkloos en verhuisde in die tijd naar Drenthe waar de banen al helemaal niet voor het oprapen lagen. ,,Na een jaar solliciteren wist ik dat ik het over een andere boeg moest gooien en besloot me te laten omscholen.”

Omdat hij altijd met veel plezier in huis klust, besloot hij de opleiding tot klusser te gaan volgen. ,,Een week na mijn aanmelding vonden ze een leermeester voor me met wie het goed klikte.” Uiteindelijk wil Ton zijn eigen klusbedrijf starten. Bij de Ambachtsacademie leert hij in de schoolbanken hoe hij dit het beste kan aanpakken. Zijn leermeester leert hem de kneepjes van het vak. 

Kiesewetter was een kantoorbaan gewend en moest wel even wennen aan de fysieke inspanning. Toch ervaart hij zijn leeftijd niet als een probleem. ,,Ik kan in elk geval nog tien jaar doorgaan. Misschien kan ik het werk op den duur aanpassen zodat ik het langer volhoud. Zolang ik het leuk vind, blijf ik doorgaan.”

Ook het ambacht ganzenflappen (ganzenvangen) wordt met uitsterven bedreigd. Evert Hoolwerf  is een van de laatsten in Nederland:

Lees de beste artikelen op het gebied van werk en carrière via onze wekelijkse nieuwsbrief!