Als ik de mailtjes die ik heb ontvangen mag geloven, zijn veel bazen onverbeterlijke optimisten. Ze roepen graag naar hun medewerkers dat ze erin moeten blijven geloven. Dat ze een positieve mindset moeten ontwikkelen. Dat ze moeten denken in mogelijkheden. En dat opgeven geen optie is.

Het zijn allemaal varianten op de Wet van Aantrekkingskracht. Die wet zegt dat ‘gelijksoortige trillingen elkaar aantrekken’ . Wie positief zit te denken, trekt positieve dingen aan. En zeurkousen zitten ‘energetisch op een lage frequentie en de wereld blijft bewijzen opstapelen van je negatieve visie’. De Wet van Aantrekkingskracht ziet het universum als sorteercentrum dat positivisten beloont met een leven vol klinkende sales, juichende klanten en winnende staatsloten, terwijl negatievelingen per kerende post van het universum betalingsachterstanden, ontslagrondes en kalknagels ontvangen.

De aanhangers van de Wet van Aantrekkingskracht claimen dat er wetenschappelijk bewijs is voor deze theorie. Je leest dan over stemvorken die hun trilling overbrengen in de ruimte. Dat klopt uiteraard voor stemvorken, maar mensen zijn geen stemvorken. De Wet van Aantrekkingskracht heeft net zoveel te maken met serieuze wetenschap als het advies van Klazien Uut Zalk dat je wintertenen moet behandelen met aardbeien en slaolie.

Nu zou je natuurlijk kunnen stellen dat het geloof in optimisme en de Wet van Aantrekkingskracht onschuldig is. Net zoals Klazien een lief vrouwtje was met goedbedoelde adviezen. Baat het niet, dan schaadt het niet. Waarom zou je je daar druk om maken?

Nou, verdiep je dan maar eens in Rhonda Byrne. Ze schreef het boek The Secret, waarin ze de Wet van Aantrekkingskracht uitlegt. In interviews laat ze weten dat er geen uitzonderingen zijn op de ‘Law of Attraction’. De slachtoffers van de tsunami in 2004 trokken door hun foute denken de natuurramp aan. Hetzelfde geldt voor mensen die ziek zijn en slachtoffers van aanrandingen. Volgens Byrne allemaal het gevolg van verkeerde gedachten en de kosmos die daarop reageert. Wie zuiver denkt, trekt geen onheil aan.

Ik vind dat soort gedachtes idioot, en gelukkig ben ik niet de enige. Het is erg wreed om te stellen dat ongeluk je eigen schuld is. Daarnaast is het maar zeer de vraag of mensen wel in staat zijn om de hele dag positief te denken. En zelfs als we daartoe in staat zouden zijn, zitten er risico’s aan. Volgens wetenschappers kan de maatschappelijke druk om positief te moeten denken namelijk leiden tot stress.

Laat je daarom niet wijsmaken dat het helpt om een positieve mindset te ontwikkelen. Pas daarbij wel op voor een gemene debattruc die leden van de motivatiemaffia soms gebruiken. Iedere keer als ik vertel dat ik niet positief denk, krijg ik als reactie dat ik dus negatief denk. Het is een onzinredenering. Het alternatief voor positief denken is niet negatief denken. Het alternatief is denken. Gewoon, je hersens gebruiken. Waarom zou je geloven dat een auto zonder benzine door positief te denken ineens een grotere kans maakt om weer te gaan rijden? Zoek liever de dichtstbijzijnde benzinepomp.

Laten we al die positiviteitskletspraat snel vergeten op de werkvloer. Wie blijft roepen dat opgeven geen optie is, moet toch eens kijken naar de fantastische prestatie die Maarten van der Weijden heeft geleverd. Hij zwom onlangs 3,5 miljoen bij elkaar voor elf projecten van KWF Kankerbestrijding. En durfde na 163 kilometer zwemmen op te geven. Niet vanwege zijn haperende mindset die zorgde voor verkeerde trillingen in de kosmos, maar gewoon op voorspraak van een arts met een gezond stel hersens. Dat is een baas waar je wat aan hebt.

Richard Engelfriet is spreker en schreef het boek De Succesillusie. Heb je ook een advies van je baas gekregen waar je over twijfelt? Laat het Richard weten via mail.