Eindelijk: ook zeevaart moet uitstoot verminderen (en daardoor wordt uw koelkast 27 cent duurder)

,,Hoe oneerlijk: iedereen moet z’n steentje bijdragen in de strijd tegen klimaatverandering, alleen de zeevaart niet. Terwijl al die containerschepen en olietankers op de oceanen elk jaar net zo veel schadelijke broeikasgassen uitstoten als een land als België!” Vera Tax, Europarlementariër namens de PvdA was verontwaardigd, maar is nu opgelucht. Want na twee jaar onderhandelen hebben de 27 EU-landen en het Europees Parlement donderdagochtend een akkoord bereikt over een Wet Schone Scheepvaart.

Die wet stelt een plafond aan de maximale hoeveelheid CO₂ die de zeevaart mag uitstoten. Over de jaren wordt dat steeds lager: in 2025 moet de uitstoot met 2 procent verlaagd zijn, in 2030 met 6 procent, en uiteindelijk in 2050 met 80 procent.

De nieuwe regels gelden voor alle schepen van 5000 ton en meer die havens in de EU aandoen. Dat zijn er veel: 90 procent van alles wat wij als consumenten dagelijks gebruiken, komt per containerschip, zegt Tax. We gaan het ook - een klein beetje - merken in de prijs. Als gevolg van de kosten die reders moeten maken om hun schepen aan te passen, zal een paar sportschoenen 3 cent duurder worden, zo heeft een Europese denktank al berekend. Een koelkast wordt 27 cent duurder.

Tax was nauw betrokken bij de onderhandelingen die - zoals vaker in Brussel - technisch complex waren. ,,Het was de eerste keer dat ik een wetsvoorstel zag met wiskundige formules in de bijlagen.” Maar je kunt haar weinig nieuws vertellen over mobiliteit: ze is opgegroeid op het tankstation van haar ouders, langs de A67 bij Venlo. ,,Ik zag Europa langskomen. Vrachtwagens van en naar de haven van Rotterdam tankten bij ons.”

Komen er nu laadpalen op zee? ,,Haha, nee, de schepen waarover deze wet gaat, zijn echt veel te groot om elektrisch aan te drijven.” Synthetische brandstoffen, die worden opgewekt met - veel - elektriciteit, dat is de toekomst hier, zegt Tax.

Zijn dat dezelfde synthetische brandstoffen waarvan Duitsland wil dat ze toegestaan worden voor nieuwe personenauto’s, als die na 2035 uitstootvrij moeten rijden? Ja, zegt Tax. Maar voor personenauto’s is er een goed alternatief: elektrisch rijden; voor de zeevaart en de industrie niet. Daarom moet de groene waterstof die nodig is om die brandstoffen te maken, worden gereserveerd voor die sectoren, vindt zij.

Ook voor schepen die stilliggen gaat er iets veranderen. Meer dan twee uur aan de kade, dan de motor uit; dat wordt vanaf 2030 de regel. Alle stroom moet dan van de wal komen. De stopcontacten die hiervoor op de kade komen te staan, zijn iets duurder dan die thuis: ze kosten een miljoen euro per stuk. Ook het elektriciteitsnet moet ervoor worden aangepast. ,,Neem een cruiseschip, dat is alsof er ineens een heel dorp op je netwerk wordt aangesloten.”

Dat vraagt veel van havensteden. Maar die gaan het meteen merken aan de luchtkwaliteit. Tax: ,,Rotterdam staat hoog op het lijstje van vervuilde steden in de wereld, en dat komt juist door de uitstoot van aangemeerde zeeschepen. Met de wet maken we geld vrij om de benodigde investeringen te doen.”

Ook een andere bron dicht bij de onderhandelingen bevestigt dat Nederland blij is met dit akkoord. Nederland heeft relatief weinig zeeschepen, maar wel een grote haven én een industrie die al die nieuwe brandstoffen kan gaan leveren.

Voor wie denkt: moeten alle supertankers en containerreuzen nu meteen op de helling? Nee, de reductie-eisen gelden per vloot. Dus als een rederij een nieuw modern schip aanschaft dat heel schoon is, kunnen zijn andere schepen nog even door.

Het donderdagmorgen gesloten akkoord moet formeel nog worden goedgekeurd, maar er wordt niet verwacht dat er een land nog overstag zal gaan.