Grote verrassing: Eneco komt in Japanse handen

Met de verkoop komt Nederlands laatste grote energiebedrijf in buitenlandse handen. Eerder werden Nuon en Essent in 2009 verkocht aan respectievelijk Vattenfall en RWE. Eneco stond in de etalage sinds de afsplitsing van publieke netwerktak Stedin in 2017, zeg maar de regionale stroom- en gasnetten. De 44 gemeenten die Eneco in eigendom hebben, kwamen daardoor met een puur commercieel energiebedrijf te zitten en dat is in hun ogen geen publieke taak. Afgelopen jaar werd daarom een veiling georganiseerd, waarbij geïnteresseerde kandidaten vorige maand een bod mochten inleveren. Behalve Mitsubishi hadden de combinaties Shell/PGGM en Rabobank/KKR dat gedaan.

Mitsubishi en Chubu winnen die strijd dus. De Japanners betalen 827,06 euro per aandeel Eneco. Als de overname rond is, gaat daar nog 0,5 tot 1 procent aan transactiekosten van de opbrengst af. Volgens Eneco blonk het bod van Mitsubishi zowel uit in prijs als in kwaliteit. Mitsubishi Corporation, wordt voor 80 procent eigenaar en het eveneens Japanse energiebedrijf Chubu krijgt het resterende deel. Beiden financieren de transactie volledig uit eigen middelen.

_{Tekst gaat verder na de foto}

Dat Mitsubishi Eneco mag kopen, komt geheel onverwachts. Alle experts gingen er vanuit dat de combinaties Shell of Rabobank de slag zouden gaan winnen. Shell en Rabobank zijn immers (deels) Nederlands en kennen Eneco goed. Mitsubishi is hier met name bekend als automaker en minder als speler op het gebied van (duurzame) energie. De Japanners golden daarmee vooral als outsider. Toch is de overname logischer dan het lijkt: Mitsubishhi en Eneco werken al sinds 2007 met elkaar bij de aanleg van windparken op zee. Chubu Electric Power is het derde energiebedrijf van Japan met ruim 10 miljoen klanten en een grote focus op duurzame energie. Mitsubishi is een conglomeraat dat wereldwijd groot is in de energietransitie.

Het bod van de Japanners lijkt de doorslag te hebben gegeven: ruim 4 miljard euro is ruim hoger dan verwacht. De waarde van Eneco werd steevast geschat op tussen de 2,5 en 3 miljard euro. Mitsubishi betaalt nu een miljard meer. Naast  de hoogte van het bedrag golden er ook andere voorwaarden: het respecteren van de groene koers van Eneco en behoud van de banen van de 3.000 Eneco-werknemers.

Door de verkoop zien de 44 steden en dorpen nu de zilvervloot binnenvaren. Grootaandeelhouder Rotterdam (31,7 procent) krijgt straks bijna 1,3 miljard euro bijgeschreven. Den Haag, dat 16,55 procent bezit, ontvangt bijna 680 miljoen euro. Dordrecht (9,05 procent) kan ruim 370 miljoen euro verwachten. Talloze andere steden en dorpen lopen eveneens binnen. Zo krijgt Delft voor zijn 2,44 procent 100 miljoen euro en Zoetermeer (2,33 procent) 95,5 miljoen euro. Pijnacker-Nootdorp ziet door zijn 2,1 procent belang straks 86,1 miljoen euro bijgeschreven op de gemeentelijke giro.

Officieel is de deal overigens nog niet definitief rond, gemeenten moeten hun goedkeuring er nog aan geven en hun aandelen verkopen. De deal met Mitsubishi en Chubu is gesloten door de aandeelhouderscommissie. De kans dat de lokale overheden nog tegenstemmen lijkt echter minimaal.

_{Tekst gaat verder na de foto}

Eneco beklemtoont dus dat de Japanners ook de beste plannen met Eneco hebben. Eneco wordt het Europese centrum voor alle energie-gerelateerde activiteiten van Mitsubishi Corporation. Daarbij wordt een deel van de offshore windactiviteiten bij Eneco ondergebracht. Ondertussen blijft Eneco in tact als zelfstandig Nederlands energiebedrijf en blijft het hoofdkantoor in Rotterdam. Mitsubishi belooft verder de merken van Eneco ongewijzigd te houden, ook gaan er geen banen verloren onder de 3.000 werknemers van Eneco.

Huidige ceo Ruud Sondag zal aftreden als topman en wordt vervangen door een andere Nederlandse ceo. Eneco's huidige chief customer officer Hans Peters en een nog bekend te maken vertegenwoordiger van Mitsubishi Corporation zullen aan de huidige raad van bestuur worden toegevoegd.

Topman Sondag zegt met Mitsubishi Corporation en Chubu aandeelhouders gevonden te hebben ,,die honderd procent achter de strategie van Eneco staan.” Hij wijst er op dat Eneco bij de bouw van windparken al jarenlang met Mitsubishi samen werkt. Eneco krijgt straks volop kansen voor uitbreiding in Europa en daarbuiten, stelt Sondag. ,,Ik ben er trots op dat wij in gezamenlijkheid en unanimiteit van de aandeelhouderscommissie, raad van commissarissen en raad van bestuur tot deze positieve uitkomst zijn gekomen.” Hij wijst er op dat de centrale ondernemingsraad positief is gestemd over Mitsubishi. 

Takehiko Kakiuchi, ceo van Mitsubishi Corporation, zegt onder de indruk van de prestaties van Eneco en haar marktpositie te zijn. ,,We willen daar graag verder aan bouwen. Eneco en wij hebben sinds 2012 succesvol samengewerkt in een lange termijn strategisch samenwerkingsverband, met een bewezen track record van succesvolle samenwerkingen in verschillende hernieuwbare energieprojecten als resultaat.”

De verkoop aan Mitsubishi leidt tot verbazing bij GroenLinks en andere oppositiepartijen. ,,Vier miljard is een boel geld, maar GroenLinks vindt het belangrijk dat ook de groene missie van Eneco overeind blijft”, zegt Kamerlid Tom van der Lee. Hij wil zo snel mogelijk een debat over de verkoop van Eneco. 

In de stad Den Haag gaat de vlag uit. ,,Volgens mij is Mitsubishi een goede partij,’’ zegt VVD-fractievoorzitter Frans de Graaf. Joris Wijsmuller (coalitiepartij HSP) is blij dat Shell achter het net vist. ,,Mitsubishi is een partij die duidelijk zijn marktpositie op het gebied van duurzame energie in Europa probeert te verstevigen. En het is in ieder geval geen Shell. Het is best veel geld. Dat mag niet de leidraad zijn om voor of tegen te stemmen, maar het is een goed bod.’’