Industrie in Delfzijl. © Groningen Seaports

Shell en Gasunie zetten in op grootste waterstofproject van Europa

Shell, Gasunie en Groningen Seaports willen in de Eemshaven in Groningen de grootste groene waterstoffabriek van Europa laten verrijzen. De elektriciteit die nodig is voor die waterstofproductie, willen ze uit een immens windpark op zee halen. ,,Dit moet het grootste hernieuwbare energieproject ter wereld worden.”

Natasja de Groot 27-02-20, 13:30 Laatste update: 27-02-20, 15:03

Ambitieus is het project zeker, beaamt Marjan van Loon, topvrouw van Shell Nederland. De eerste windmolens op zee kunnen wat haar betreft al in 2027 op volle kracht draaien. Drie jaar later zouden die 3 tot 4 gigawatt stroom kunnen leveren en tegen 2040 zelfs 10 gigawatt. Om een idee te geven: dit is fors meer dan het totale stroomverbruik van alle Nederlandse huishoudens samen.

Toch is het consortium van Shell, Gasunie en Groningen Seaports niet zozeer geïnteresseerd in die Nederlandse huishoudens. Het mikt op de grote jongens, waaronder de Eemshaven, de Rotterdamse haven, Chemelot in Limburg en op termijn wellicht het Duitse Ruhrgebied. Ze willen het, kortom, groots aanpakken. De reden: groene waterstof wordt wel gezien als hét schone alternatief van aardgas en de verwachting is dan ook dat de vraag van grote industriële partijen fors zal groeien. Van Loon: ,,Dit moet de ruggengraat van een nieuw groot waterstofsysteem worden.”

Duizenden banen

Hoe? Het plan van de drie partijen is om de op zee opgewekte stroom aan land te laten komen in de Eemshaven en dit via een waterstoffabriek om te zetten in groene waterstof. Om de stroom op de plek van bestemming te krijgen, zoals de Rotterdamse haven, willen zij de ‘oude’, ondergrondse leidingen van de Gasunie gebruiken. Een deel van dat leidingennetwerk wordt nu nog gebruikt voor het Groningse gas en zal dan wel eerst ‘waterstofproof’ gemaakt moeten worden. Duizenden banen moeten het project opleveren.

Hoeveel geld er naartoe moet én hoe die kosten verdeeld gaan worden, durft Van Loon niet te zeggen. Haar schatting is dat het om vele miljarden gaat. Zeker in de eerste fase zal het project zwaar leunen op subsidies uit Nederland en Europa. ,,Het kostenplaatje maakt onderdeel uit van het haalbaarheidsonderzoek. Dat onderzoek moet eind van dit jaar zijn afgerond.”

Hoe snel het daarna kan gaan, is onder meer afhankelijk van vergunningen van overheden, het aanwijzen van plaatsen voor nieuwe windparken in de Noordzee, de beschikbare locaties van de waterstoffabriek en dus de investeringsbereidheid van de betrokken partijen.

Hoewel er nu alleen een intentieverklaring op tafel ligt, twijfelt Shell-topvrouw Van Loon er niet aan dat het project er gaat komen. ,,Het moet groter, groener en sneller en geïntegreerder”, zegt ze. Daarvoor is de steun van andere marktpartijen én de overheid onontbeerlijk. ,,Dit is ook een handreiking naar andere partijen om dit project met ons te realiseren.”

NortH2 heeft al de steun van de provincie Groningen binnen. Volgens Van Loon is Groningen de meest logische plek om dit project te realiseren omdat ‘daar alle ingrediënten aanwezig zijn’; gezien de geschiedenis van het Groningse gas, de aanwezige kennis, het leidingennetwerk en boven Groningen is veel potentie op zee. ,,Dit laatste betekent overigens niet dat de hele Noordzee wordt volgebouwd. De windmolens zijn steeds krachtiger geworden dus dat is niet nodig”, benadrukt de topvrouw.

Uitstoot

De waterstof die de industrie nu volop gebruikt, is waterstof die wordt geproduceerd uit aardgas. Het groene waterstof dat straks in Groningen wordt gemaakt en geleverd, zou een CO2-reductie kunnen opleveren van 7 megaton per jaar. Dat komt neer op 3,7 procent van de Nederlandse uitstoot.

,,We zetten hier met elkaar een ambitie neer die Nederland wereldwijd in de koplopersgroep plaatst op het gebied van waterstof’’, aldus Van Loon. ,,Bovendien draagt het bij aan het behalen van de doelstellingen van het Nederlandse Klimaatakkoord en het versnellen van de energietransitie.”

Milieudefensie reageert sceptisch op de aankondiging. Directeur Donald Pols: ,,Het blijft ‘eerst zien dan geloven’ want al eerder hebben zowel Gasunie als Shell plannen gepresenteerd waar nog niets van is gerealiseerd. Ook dit is niet meer dan een ‘schets van een groen luchtkasteel’.”Hij wijst op een eerder voornemen van Shell om vanaf 2017 1 tot 2 miljard per jaar in duurzame energie te investeren. ,,Maar zelfs die minimale investering haalt het bedrijf niet.”