De gemeente Enschede voelt zich ten onrechte bestraft bij het vervullen van een ‘voortrekkersrol’. Als zogeheten smart city wil Enschede veel gebruik maken van data en technologie om de leefbaarheid en veiligheid in de stad te vergroten. Volgens Van Veldhuizen horen passantentellingen via wifi-sensoren daarbij. De gemeente is inmiddels gestopt met het tellen via wifi-tracking.

De AP maakte donderdagochtend bekend dat de gemeente Enschede een boete van 6 ton krijgt opgelegd vanwege privacyschending. De privacywaakhond is er naar eigen zeggen in geslaagd om de unieke code die wifi-sensoren opvangen uit passerende smartphones, te kunnen koppelen aan personen. En dat is slechts toegestaan met toestemming van de passanten of uit algemeen belang.

Voor het eerst krijgt een overheidsorganisatie een boete opgelegd voor privacyschending. Tot voor kort maakten veel meer gemeenten nog gebruik van wifi-tellingen, maar omdat de Enschedese ‘hacker’ Dave Borghuis een klacht indiende bij de AP, richtte het onderzoek zich specifiek op zijn gemeente. 

„Wij voelen ons ten onrechte gestraft voor iets dat wij niet beoogden en wat ook feitelijk niet is gebeurd”, aldus burgemeester Onno van Veldhuizen van Enschede. „Het waarborgen van de privacy van onze binnenstadbezoekers is vanaf het begin een voorwaarde geweest.” De tellingen zijn volgens hem nodig om het effect van investeringen en beleid op de aantrekkelijkheid, leefbaarheid ven veiligheid van de stad te meten.

De gemeente Enschede bestrijdt dat het in de praktijk mogelijk zou kunnen zijn om individuen op te sporen via de (pseudo-)versleutelde codes. Ook heeft de gemeente slechts gebruik gemaakt van globale data-analyses die door de beheerder van de database worden opgesteld. Van Veldhuizen: „Het afgelopen jaar heeft laten zien dat het kunnen monitoren van de drukte in je stad actueler dan ooit is, en wij zijn geblinddoekt.”

Enschede kondigt aan een bezwarenprocedure te starten tegen de boete van 600.000 euro. De AP heeft in haar onderzoek al gereageerd op de argumenten van de gemeente. De privacywaakhond gelooft dat er geen misbruik van de verzamelde data is gemaakt, maar wijst er op dat de theoretische mogelijkheid genoeg is om een boete op te leggen. Die boete had onder andere omstandigheden dus ook hoger kunnen uitvallen.

Passantentellingen zijn volgens de AP ook met minder ingrijpende middelen mogelijk, zoals fysieke tellingen. De gemeente Enschede bestrijdt dat, omdat die methode slechts een momentopname is en wifi-tellingen 24 uur per dag worden uitgevoerd.