Omhoog en weer omlaag: zo wordt de waarde van bitcoin bepaald

De koers van bitcoin draait puur om vraag en aanbod. Als veel mensen de munt graag willen kopen, stijgt de prijs. Maar als mensen er weer van af willen, kan de waarde kelderen. Op de verschillende exchanges – online beurzen voor cryptomunten – zetten geïnteresseerden hun orders neer. Bijvoorbeeld: als de munt daalt tot 40.000 dollar, wil ik bijkopen. Of: als hij stijgt tot 45.000, verkoop ik er een handjevol.

„Er is dus niet een vaste prijs of koers; het ligt eraan naar welke exchange je kijkt”, vertelt Patrick van der Meijde, voorzitter van de Vereniging Bitcoinbedrijven Nederland (VBNL). „Er kunnen qua koers onderling verschillen zijn, maar dat houdt nooit lang aan. Anders gaan mensen op de ene exchange kopen en op de andere verkopen.”

Zo zag je vorig jaar dat een tweet van Elon Musk al flinke invloed had op de waarde van bitcoin. „Er is geen centraal orgaan dat de opdracht heeft om de prijs stabiel te houden”, legt Van der Meijde uit. „Centrale banken hebben daar bij valuta opties voor, zoals het verhogen of verlagen van de rente of door meer geld in omloop te brengen. Als er veel mensen zijn die waarde hechten aan een tweet, merk je dat bij bitcoin gelijk.”

Voor Wim Boonstra, econoom bij de Rabobank, is het een teken dat de markt makkelijk te manipuleren is. „Elon Musk vindt bitcoin leuk, dan gaat de koers omhoog. Vervolgens ontdekt hij dat het veel energie verbruikt – ook al was dat al heel lang bekend – en de prijs stort weer in.” Relatief gezien wordt er nog zo weinig bitcoin verhandeld, dat één iemand met grote zakken de hele koers kan beïnvloeden, legt hij uit. ,,Als iemand onverwachts groot instapt, geeft dat een grote zwiep aan de prijs.”

Bitcoins worden ‘gemined’ met de rekenkracht van computers. Miners zetten die rekenkracht in om bitcointransacties te controleren en krijgen daar als beloning zelf bitcoin voor. De eerste transactie was in 2009, en afgelopen zaterdag was het alweer elf jaar geleden dat er daadwerkelijk iets mee werd gekocht. Op 22 mei 2010 kocht Laszlo Hanyecz twee pizza’s voor 10.000 bitcoin. Dat is nu omgerekend ruim 300 miljoen euro, wat laat zien hoe enorm de munt in waarde is toegenomen.

De prijs van de bitcoin hangt nauw samen met het vertrouwen in de munt. Allerlei nieuws over cryptovaluta kan daarom invloed hebben op de koers. De eerste grote spaak in het wiel kwam in 2014, toen bitcoinbeurs Mt. Gox werd gehackt. Dieven gingen met honderdduizenden bitcoins aan de haal van de grootste exchange ter wereld. Het vertrouwen in digitale munten kreeg daardoor een flinke knauw.

Rond 2017 werd bitcoin een hype, en zien we de lijn in de grafiek stijgen. Er was geen duidelijk kantelmoment, maar bitcoin werd steeds breder geaccepteerd door bedrijven en overheden. Japan voerde bijvoorbeeld een wet in om de bitcoin als legaal betaalmiddel toe te staan.

„Ik merkte dat steeds meer mensen geïnteresseerd raakten. De techniek achter bitcoin blijft draaien, het systeem blijft werken en nieuwe gebruikers ontdekken het, ook na die grote hack”, zegt Van der Meijde. Nieuwe gebruikers betekent bovendien meer vraag, en dus een verder stijgende koers.

Een jaar later kelderde desondanks de koers weer net zo hard: tussen januari en februari 2018 raakte de munt 65 procent van zijn waarde kwijt. Ook hier is geen heldere reden voor aan te wijzen, hoewel de onzekerheden rond het ingrijpen van overheden mogelijk een duw omlaag gaven. Vooral China maakte het bitcoin-miners bijvoorbeeld steeds moeilijker.

Het duurde tot november vorig jaar tot de piek uit 2018 weer werd overtroffen. De koers stijgt vanaf 2020 eigenlijk om dezelfde redenen als voorheen: de bitcoin wordt steeds breder geaccepteerd, waardoor het vertrouwen in de munt stijgt. In oktober van dat jaar maakte PayPal bijvoorbeeld bekend dat het bedrijf cryptomunten gaat ondersteunen.

De koers van bitcoin verloopt volatiel, maar volgens Van der Meijde wordt dat wel steeds minder. „Het gaat met flinke schokken, maar als je daar overheen kijkt, zie je een positieve trend. Steeds meer mensen zijn geïnteresseerd in een nieuw geldsysteem.”

En hoe meer mensen cryptomunten hebben, hoe stabieler de koers kan worden, stelt hij. „Als alle bitcoins over meer mensen zijn verdeeld, dan heeft het minder effect op de waarde als één iemand ze verkoopt.”

„Als er genoeg mensen in geloven, kan het een toekomst hebben”, zegt ook Boonstra. „Als we allemaal in aardappels als investeringsmiddel geloven, kan dat ook. Het heeft waarde zolang mensen er waarde aan toekennen. De kern van geld is dat je er vertrouwen in hebt dat iemand anders het als betaalmiddel accepteert.”

Maar zover is het volgens Boonstra nog niet. Het betaalmiddel is nog onvoldoende ingeburgerd, vindt hij. „Niemand krijgt salaris in bitcoin. Als je bitcoin vijf keer zoveel waard is geworden, kan je er nog niks mee. Je moet het eerst omzetten in euro’s, dus je hebt iemand nodig die op dat hogere moment in wil stappen. Het is een gesloten systeem en heeft nu trekken van een piramidespel. Als je erin belegt, doe dat dan alleen met een bedrag waarmee je bereid bent risico te lopen.”

Dit artikel verscheen eerder op deze site op 25 mei 2021.

Wil je op de hoogte blijven van handige tips om met je geld om te gaan en geïnspireerd raken hoe anderen hun financiën regelen? Volg ons dan op Facebook en Twitter!

In deze video legt juriste Anna Berlee uit waarom de bitcoin nog geen geld genoemd kan worden: