Kersttradities in je gezin: waarom ze kinderen veiligheid en geborgenheid geven

Lang en uitgebreid ontbijten op zaterdagochtend. Je mooi aankleden voor het jaarlijkse kerstdiner bij opa en oma. Het kerststalletje dat onder de boom hoort te staan. Het leven zit vol tradities. En dat is niet voor niets, weet socioloog Wim Dekker.

,,Tradities, rituelen en gewoonten maken het leven voorspelbaar voor zowel kinderen als volwassenen, legt Dekker uit. ,,Vaste patronen in de tijd en in de manier waarop je als gezin met elkaar leeft, vergroten het gevoel van veiligheid en geborgenheid. Tenminste, als de traditie door alle gezinsleden als prettig wordt ervaren. Veiligheid kan namelijk ook omslaan in het gevoel opgesloten te zitten, iets waar met name pubers om bekend staan. Dan wordt het misschien tijd tradities (een poosje) te stoppen of te veranderen.”

Liever pleit Dekker voor het tegenovergestelde: meer tradities in het gezin. ,,Ik zie om mij heen, en in ons eigen gezin met al wat oudere kinderen, dat onder meer sociale media ervoor hebben gezorgd dat we minder gezamenlijk hebben. Vroeger dronk ik met mijn vader en moeder een kop koffie rond het Achtuurjournaal en vlak voor bedtijd nog een glas fris. Momenten waarop we de dag evalueerden, het ‘dit is typisch vul je achternaam maar in-gevoel’ versterkten. Momenten die ik soms mis in mijn eigen gezin, juist omdat we door die telefoon allemaal ons eigen ding doen. Dat is niet per se verkeerd, als er maar genoeg andere momenten zijn waarop het wij-gevoel wél plek heeft. Zoals de zaterdagochtend waarop wij als gezin bewust uitgebreid met elkaar ontbijten.”

Theoloog Janneke Burger houdt van tradities. Net als Dekker denkt ze dat ons huidige gezinsleven er steeds meer om vraagt. ,,Omdat je anders alleen maar doorrent. Ik ben best een chaotisch mens, maar omdat ik niet wil dat ons gezinsleven vervliegt, heb ik markeringspunten nodig. Momenten op de dag, in de week, in het jaar dat we de dingen die we als gezin belangrijk vinden, benadrukken.”

 ,,Wij eten bijvoorbeeld elke vrijdag voor de televisie omdat we van gezelligheid houden, genieten elke zaterdag van pizza, gemaakt door mijn partner, en in december hebben we altijd een adventskalender – dit jaar in de vorm van een Spotify-lijst met daarop 24 kerstliederen - om naar het feest van de geboorte van Jezus toe te leven. Het kerststalletje had ik vanwege de leeftijd van onze kinderen dit jaar in de doos laten zitten, iets wat niet gewaardeerd werd.”

 Ze grinnikt: ,,Ik zie dat de poppetjes nog elke keer anders staan, en dat terwijl ze de kleuterleeftijd al lang ontgroeid zijn. Juist het feit dat tradities telkens herhaald worden, brengt gezamenlijkheid, en omdát het zich herhaalt, is het makkelijker vol te houden.”

Volgens Burger beginnen tradities met gezamenlijke waarden; de dingen die je als gezin belangrijk vindt. ,,Ik noem het graag ‘heilige momenten’ waarop dat wat je koestert in het leven zichtbaar wordt.” Momenten waarop je volgens Dekker vaak heel erg aan het opvoeden bent, ‘want je leert je kinderen juist dan naar elkaar te luisteren, maakt zichtbaar dat je van elkaar houdt, of dat je geloof voor jullie belangrijk is.” 

Ook veiligheid en betrouwbaarheid zijn belangrijke opvoedwaarden die juist tradities in zich hebben. ,,Denk maar aan het elke avond op dezelfde manier naar bed brengen van je kind. Uiteindelijk zijn we allemaal kwetsbare mensen in een wereld die voor veel mensen onveilig voelt. Tradities en rituelen geven houvast omdat ze voorspelbaar zijn, veiligheid en betrouwbaarheid benadrukken, waardoor elk gezinslid ervaart: hier hoor ik erbij. Dit is waar ik thuis ben.”

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: