Waarom een heerlijk babyhapje vaak tegen de muur wordt gesmeten

Een hand erwtjes vliegt door de lucht. Een mondje wordt stijf op elkaar gehouden. Een vol bord aardappelpuree schuift met een rotgang naar de andere kant van de tafel. Ineens een kieskeurige of zeer slechte eter aan tafel hebben is volgens pedagoog en voedingsdeskundige Iris Vernooij een bekend fenomeen. ,,Rond de leeftijd van anderhalf zien we dit vaak gebeuren. Dat heeft meerdere oorzaken. Kinderen komen op een leeftijd waarop ze zelf kunnen bepalen wat ze pakken en beseffen dat ‘nee’ zeggen een reactie uitlokt. Kortom: autonomie gaat een belangrijke rol spelen en dat heeft ook invloed aan tafel.”

Daarnaast gaan dreumesen ook bewuster eten. ,,Voor die tijd deden ze gewoon hun mondje open als ze honger hadden en er iets voorgeschoteld werd. Nu worden alle zintuigen ingezet. Wat is het, hoe voelt het, kan ik hierin knijpen, kan ik dit wel eten? Zo wordt bepaald of het interessant genoeg is. Is het niet interessant, dan verdwijnt het uit het zicht op de grond of tegen de muur.”

Een picky eater worden heeft ook een evolutionaire verklaring, legt Vernooij uit. ,,Een kind van deze leeftijd is druk bezig met de wereld ontdekken. Ze kunnen zichzelf voortbewegen, door te kruipen of te lopen. Maar wie op avontuur gaat, komt ook eten tegen. Net zoals vroeger. Kinderen moesten leren om zichzelf tegen onveilig eten te beschermen. Een zuur besje of een bittere groente kun je niet zomaar in je mond stoppen, die kunnen giftig zijn. Daar komt die kritische blik en smaak vandaan. Kinderen hebben dus extra bevestiging nodig voordat ze het eten aan durven te gaan.”

Eén hapje brood, een schijfje komkommer, een klein beetje rijst: als ouder kun je je logischerwijs zorgen maken dat jouw kind in de groei onvoldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. ,,Als ouder is het goed om te beseffen dat een kind na het eerste jaar minder snel groeit en daardoor ook minder behoefte aan eten heeft. Van 0 naar 1 jaar komt er gemiddeld 6 kilo in lichaamsgewicht bij. Tussen de 1 en 2 jaar is dat nog ‘maar’ 2,5 kilo. Het is dus niet zo gek dat de eetlust van je kind afneemt.”

Over de hoeveelheden die een kind van een bepaalde leeftijd ‘hoort’ te eten bestaan richtlijnen van onder andere het Voedingscentrum. Deze worden ook door het consultatiebureau vaak als advies gebruikt. Volgens Vernooij geldt voor alle kinderen de richtlijn van drie maaltijden en twee tussendoortjes op een dag, maar is het met name belangrijk dat je als ouder kijkt naar waar jouw kind behoefte aan heeft. ,,Een heel druk kindje heeft meer voeding nodig dan een kindje dat de hele dag rustig in een hoekje zit te spelen.”

Wanneer moet je je als ouder zorgen maken over de beperkte voedselinname van je kind? ,,Het belangrijkste is dat je kind blijft groeien in zijn of haar eigen curve. Als de groei in de lengte van je kind stagneert of hij of zij niet voldoende aankomt, dan is dat wel een signaal dat er misschien actie moet worden ondernomen. Natuurlijk moet de curve van jouw kind ook niet te ver afwijken van de gemiddelde curve, maar het gaat met name om de persoonlijke groei.”

Gemiddeld genomen gaan kinderen rond hun zevende levensjaar weer beter eten, zegt Vernooij. ,,De manier waarop je als ouders met die picky eetfase omgaat, bepaalt hoe soepel de jaren daar tussenin verlopen. Als kinderen 7 jaar oud zijn hebben ze vaak het vertrouwen terug dat ze weer alles wat hun aangeboden wordt kunnen eten. Jij stimuleert je kinderen hierin door ze in alle rust te laten experimenteren met eten. Laat ze maar voelen, ruiken, proeven. Geef ook het goede voorbeeld door zelf mee te eten, daarmee geef je ook een duidelijk signaal af dat het eten veilig is. Zo stimuleer je je kind om comfortabel te worden met bepaalde voedingsmiddelen, waardoor ze sneller het vertrouwen zullen hebben om het op te eten.”

Wat volgens Vernooij wel een bekend gevaar is na die zeven jaar, is dat er bepaalde patronen zijn ingesleten die je nu weer moet afleren. Een voorbeeld daarvan is het aanleren dat je een beloning verdiend als je je bord leeg eet. ,,Daardoor maak je het eten op zich een stuk minder interessant en gaat het alleen om wat er daarna komt.”

Vernooij geeft ouders met kinderen die ineens minder eten of erg kieskeurig zijn geworden vaak de volgende ‘regel’ mee: jij bepaalt wat en wanneer je kind eet, je kind bepaalt hoeveel hij eet en in welke volgorde. ,,Als ouder mag je bepalen wanneer er gegeten worden, vanuit vaste eetmomenten, en waar, bijvoorbeeld aan tafel, buiten of onderweg. Je kind mag vervolgens bepalen hoeveel hij of zij eet en in welke volgorde. Eerst de broccoli en dan de aardappelen of andersom. Het is ook waardevol om hen zelf nog een keuze te laten maken: wil je een banaan of een sinaasappel? Zo laat je ruimte voor hun autonomie en dat is juist in deze fase zo belangrijk. Kinderen zullen sneller geneigd zijn iets te eten als ze zelf hebben mogen kiezen en de hoeveelheid en volgorde kunnen bepalen.” Die autonomie blijft overigens ook na 1,5 jaar belangrijk, benadrukt Vernooij, ook 6- en 7-jarigen willen dingen zelf bepalen.