Hoe steun je iemand die rouwt? ‘Stel open vragen en heb oprechte belangstelling’
Onze mentale gezondheid is er nog nooit zo slecht aan toe geweest. Ervaringsdeskundige Eva Breda, ook journalist voor Libelle, onderzoekt in haar columns hoe dat beter kan. Deze week: iemand steunen bij rouw.
,,Wat een opluchting voor je.” Van alle dingen die je kunt zeggen tegen iemand die net een dierbare heeft verloren, is dat misschien wel de pijnlijkste. Goed bedoeld, meelevend, maar onwijs ongepast. In de categorie ‘het is beter zo’ zijn er nog talloze andere holle steunbetuigingen die het goed doen op feesten en partijen (lees: begrafenissen en crematies). Niet heel gek, want iemand steunen die rouwt, is misschien wel het moeilijkste wat er is. Welke troostende woorden strooi je over een wond die zo ettert als verse rouw, zonder de pijn erger te maken?
Ik herinner me hoe ik twee jaar geleden handjes schudde. Omringd door flauwe cake en nog flauwere koffie, kreeg ik flauwe handjes en flauwe glimlachen. Meelevend, ongemakkelijk. Wat zeg je tegen een 22-jarig meisje wiens vader na bijna twee decennia verslaving dood is gevonden? Hoe vat je een mensenleven aan lief, leed, lachen, hoop, wanhoop, afkickpogingen, terugvallen, zorgen, herinneringen en het einde van dat alles in één zin samen tijdens de condoleerronde? ,,Wat een opluchting voor je”, zeiden een paar mensen goedbedoeld. Ik lachte op mijn beurt flauw terug.
We hechten ook aan moeilijke kanten
Die opluchting voelde ik niet. Wat ik wel voelde was de behoefte om mijn vader te bellen en te vertellen over mijn dag. Ik voelde de behoefte om zijn schaterlach weer te horen. Ik voelde de behoefte aan zijn ietwat onorthodoxe levensadviezen. Ik voelde gemis. Natuurlijk zou mijn leven rustiger worden. Ik hoefde niet meer ‘s nachts met mijn telefoon onder mijn kussen te slapen omdat de politie of het ziekenhuis ieder moment kon bellen. Ik hoefde niet meer ongerust te zijn als ik weken niets van mijn vader hoorde. Ik hoefde niet meer bang te zijn voor een terugval na weer een kliniekopname.
Stel open vragen, vraag wat iemand nodig heeft en heb oprechte belangstelling voor hoe iemand het verlies beleeft
Na overlijden is er vaak ergens wel een gevoel van rust. Als je dag in dag uit zorgen had om je zieke kind. Als je je taken als mantelzorger na jaren neer kan leggen. Soms zelfs als je jarenlang geen contact met iemand hebt gehad en die innerlijke strijd kunt begraven. Maar dat is het gekke met rouw. We hechten ons niet alleen aan een persoon en alle mooie herinneringen. Vaak hechten we ons ook aan de moeilijke kanten van degenen van wie we houden. Aan de pijn, de onrust, de afwezigheid. Zelfs zo erg dat we het missen als het weg is, terwijl de wereld wacht op onze zucht van opluchting.
Stel open vragen
Ik vroeg Alexander Verbree, psycholoog en onder andere gespecialiseerd in rouw, waarom het zo moeilijk is om iemand te steunen die rouwt. ,,We hebben vaak de neiging om onprettige gevoelens weg te stoppen”, zegt hij. We zoeken voor een ander naar verzachtende omstandigheden, omdat het verdriet te groot is en we dat vooral niet willen benadrukken. ,,Maar een dierbaar iemand verliezen doet altijd pijn, los van of het beter is. Met zeggen dat het beter is proberen we dat weg te nemen, terwijl iedereen recht heeft op de pijn van het verlies.” Ook ik voelde me een aansteller daar in de rij tussen de cake en koffie. Moest ik niet blij zijn dat alle ellende over was? Had ik wel recht om te rouwen? Of waande ik me een nep nabestaande omdat het beter was zo?
Hoe ongemakkelijk ook, het is beter om andermans verdriet niet te ontkennen. ,,Stel open vragen, vraag wat iemand nodig heeft en heb oprechte belangstelling voor hoe iemand het verlies beleeft”, adviseert Verbree. Soms komt de opluchting nooit en blijft iemand voor altijd missen wat eigenlijk zo veel onrust gaf. Soms komt de opluchting toch nog onder het verdriet vandaan, met de tijd.
Wie weet geef ik al die handenschudders op een dag toch nog gelijk. Maar tot het zover is, slaap ik met mijn telefoon onder mijn kussen en blijf ik hopen dat hij nog eens afgaat.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
San Francisco roept noodtoestand uit vanwege apenpokken: ‘Epicentrum van het land’
De Amerikaanse stad San Francisco roept de noodtoestand uit vanwege de apenpokken, in de hoop dat er zo meer hulp komt voor mensen die een verhoogd risico lopen op het virus. De gezondheidsautoriteiten, die 261 besmettingen hebben geconstateerd, noemen de stad ‘het epicentrum van het land’. -
Koken & Eten
Zo hou je de hele dag door energie: ‘Alleen wielrenners mogen ontbijten met veel suikers’
Ongeacht of je verkeersleider bent, een IT-er, stratenmaker of hoe je je dag indeelt; niemand zit te wachten op een middagdip. ,,Door bewust te letten op wat je eet, en wanneer, kun je de hele dag door scherp blijven.” -
PREMIUMExperts
Met het hele gezin op elkaars lip: waarom vakantie voor echtscheiding kan zorgen
Na de zomer piekt het aantal relatiebreuken. Wat veroorzaakt een vakantiescheiding? En kun je voorkomen dat je huwelijk verongelukt tijdens je vrije dagen? Experts leggen uit en geven tips. -
Op de sofa
Eva Breda ontleedt de generatie met de meeste mentale problemen: millennials
Eva Breda (24) is journalist, podcastmaker én cliënt. In haar podcast Komt Een Meid Bij De Psych probeert ze de drempel naar psychische hulp te verlagen door zelf in therapie te gaan. Iedere week bespreekt ze onze mental health in een column. -
Op de sofa
Eva Breda zag zichzelf niet als het type voor een angststoornis: ‘Ik zocht veel te laat hulp’
Eva Breda (24) is journalist, podcastmaker én cliënt. In haar podcast Komt een meid bij de psych probeert ze de drempel naar psychische hulp te verlagen door zelf in therapie te gaan. Iedere week bespreekt ze haar therapie in een column.
-
Een man verspreidde foto van crash onder medepassagiers: hoe kan dat?
Het was een flinke schok voor passagiers die afgelopen zaterdag op Schiphol in een vliegtuig wachtten: ze ontvingen zomaar een foto van een vliegtuigramp op hun iPhones. Hoe kan dat gebeuren, en wat doe je eraan? -
PREMIUMhuisarts vertelt
Mevrouw Pagé zoekt hulp: ‘Van de drie vormen seks die we hebben, kunnen we er nog maar één uitvoeren’
Voor onze rubriek Huisarts Vertelt schrijft Rutger Verhoeff wekelijks over patiënten die hem raken. Deze week heeft een oudere dame last van haar heup, en dat belemmert haar liefdesleven. -
PREMIUM
Joyce (33) zet ellende door kwaadaardige tumor om in iets positiefs: ‘Belangrijkste is geld voor KWF’
De altijd aanwezige kans op de terugkeer van de kwaadaardige huidkanker veroorzaakte verdriet en stress bij Joyce Dekker (33). De Utrechtse wilde daar wat positiefs tegenover stellen: de Singelloop.