Eierstokkanker is een ‘silent killer’: ‘Als je klachten ervaart is het vaak al te laat’

Het lastige is dat de symptomen die horen bij eierstokkanker, ook kunnen duiden op allerlei andere ziektes en aandoeningen. Dan kun je denken aan pijn in de buik, een volle of opgeblazen buik, vermoeidheid of gewichtsverlies. Kortom: klachten die niet direct aan kanker doen denken. Zo hebben vrouwen wel vaker last van een opgezette buik, maar gaan zij daarvoor niet meteen langs de huisarts.

Dat beaamt ook Heleen van Beekhuizen, oncologisch gynaecoloog bij het Erasmus MC. ,,Andersom zal het ook niet altijd zo zijn dat een huisarts direct aan de bel trekt als een vrouw op het spreekuur over een opgezette buik begint.” Eierstokkanker wordt daarom vrijwel altijd pas ontdekt als de ziekte zich door het lichaam heeft verspreid.

Per jaar wordt bij ongeveer 1300 vrouwen de diagnose eierstokkanker gesteld. Een ziekte waarbij er een kwaadaardige tumor op de eierstok groeit. Carolien Versteeg was een van die vrouwen. In 2007 werd de kanker bij haar gediagnosticeerd. ,,Ik was toen 47, had niet echt ergens last van, maar als ik ‘s avonds in bed lag voelde het alsof er een balletje rechtsonder in mijn buik zat. Overdag verdween het, maar in bed kwam het dan weer terug.”

Dankzij haar oplettende huisarts werd ze voor de zekerheid doorgestuurd naar het ziekenhuis voor onderzoek. ,,Alsof ik het aan voelde komen begon ik toen zelf over kanker, maar dat werd weggewuifd. Het zouden zoveel andere dingen kunnen zijn, kreeg ik te horen.” Omdat niet duidelijk werd wat het wel was, bleef Versteeg drie maanden lang onder controle. ,,Iedere twee weken moest ik naar het ziekenhuis. Toen bleek dat mijn eierstok steeds groter werd, normaal gesproken hebben je eierstokken de omvang van ongeveer een walnoot, bij mij waren ze gegroeid tot wel 9 centimeter.” Een bloedtest liet vervolgens zien dat het wel degelijk om een tumor ging.

Voor eierstokkanker zijn meerdere behandelingen mogelijk. Afhankelijk van in welk stadium de ziekte wordt ontdekt, wordt een behandelplan opgesteld. Daarbij wordt ook gekeken naar de conditie van de patiënt. Vrijwel altijd wordt gestart met een operatie waarbij geprobeerd wordt zoveel mogelijk van het tumorweefsel weg te halen. Vaak is dat niet genoeg, omdat eierstokkanker vaak pas in een laat stadium wordt ontdekt.

,,Eierstokkanker geeft in het begin weinig klachten”, legt Van Beekhuizen uit. Maar de ziekte zaait snel uit. ‘Er komen dan kankercellen los van de tumor in de eierstok’ lees je op de website van Olijf, een netwerk voor vrouwen met gynaecologische kanker. Die kankercellen komen in het buikvlies terecht en dat kan vervolgens tot klachten leiden. ,,Bij klachten is het dus vaak al te laat, het is de reden dat eierstokkanker vaak een silent killer wordt genoemd”, aldus Van Beekhuizen. De oncologisch gynaecoloog benadrukt dat het belangrijk is dat vrouwen hun klachten serieus nemen. ,,Ga met buikklachten naar de huisarts. Twijfel je echt of er iets mis is, vraag dan aan je huisarts of er een vaginale echo gemaakt kan worden.”

Voor Versteeg deed haar buik vol vocht veel pijn. ,,Het voelde alsof ik zwanger was.” Niet lang daarna werd besloten tot een spoedoperatie. ,,Ze hebben alles weggehaald: baarmoeder, baarmoedermond en eierstokken.” Na de operatie volgden zes chemokuren. Deze serie kuren werd herhaald toen de ziekte terugkwam in 2012 en in 2015. ,,De laatste keer raakte ik niet in totale remissie. In 2009 kwam ik erachter dat ik een BRCA-1 genmutatie heb, waardoor ik een erfelijke aanleg heb voor het krijgen van eierstokkanker.”

In principe kan iedereen eierstokkanker krijgen, vertelt Van Beekhuizen. ,,Zo’n 1,5 procent van de bevolking krijgt de ziekte. Maar met het BRCA-gen heb je wel verhoogde kans. Het scheelt dat deze vrouwen zich daar vaak wel bewust van zijn. Draag je het afwijkende gen bij je, dan is het mogelijk preventief je eileiders en eierstokken te laten verwijderen.”

Naast een operatie en chemo zijn er ook andere behandelingen mogelijk. Sinds twee jaar is het mogelijk een Hipec-behandeling te laten uitvoeren; na de operatie wordt de buikholte dan gespoeld met een warme chemo-vloeistof, met als doel onzichtbare kankercellen te doden. Daarnaast zijn er Parp-remmers voor vrouwen met het BRCA-gen, een medicijn voor het doden van kankercellen. Ook Versteeg slikt het medicijn: ,,Ik heb de mazzel dat ik weinig bijwerkingen heb.”

Na behandeling komt de eierstokkanker bij ongeveer 6 op de 10 vrouwen terug, meestal in de eerste drie jaar na de behandeling. Versteeg was dus geen uitzondering. ,,Laatst vroeg ik tijdens een controle aan mijn oncoloog naar mijn uitzaaiingen, toen bleek er niets meer te zien. De uitzaaiingen leken verdwenen. Wel blijf ik Parp-remmers slikken omdat er micro-uitzaaiingen kunnen zijn die niet op de scan te zien zijn.”

Bij Versteeg hebben de chemokuren hun sporen nagelaten. ,,Ik merk dat mijn cognitieve vermogens achteruit zijn gegaan, dat vind ik misschien nog wel het meest irritante; vroeger was ik namelijk een pientere tante.” Daarnaast spelen vergeetachtigheid, een lager energieniveau, een lymfoedeem, maar ook seksuele problemen een rol. ,,Door het verwijderen van mijn eierstokken kwam ik meteen in de overgang. Het verwijderen van mijn baarmoedermond zorgde ervoor dat mijn vagina korter werd en dat zorgde voor pijn bij het vrijen. In het begin had dat invloed op ons seksleven, die hobbels hebben we inmiddels overwonnen.” Versteeg vervolgt dat over het algemeen haar kwaliteit van leven fantastisch is. ,,Ik ben palliatief, maar ik leef elke dag, net als iedereen, dat vind ik belangrijk om uit te dragen. Net als dat ik mezelf een mazzelaar vind, want na 14 jaar overleven ben ik er nog!”

Bekijk hieronder onze video's op het gebied van gezondheid.