Jeugdzorg in shock na steekpartij waarbij collega (26) omkwam: eist ‘code zwart’ nu eerste dode?

De harde cijfers liggen al langer op tafel: acht van de tien medewerkers in jeugdzorg krijgt te maken met agressie. Slechts 4 procent doet aangifte na geweld. Dit weekend was er het trieste bericht uit Emmen, waar een 26-jarige begeleider werd doodgestoken in een gezinshuis voor jongeren tot achttien jaar die niet bij hun ouders kunnen wonen.

De medewerkster wilde volgens een vriendin die anoniem wil blijven niets liever dan anderen helpen, hoewel ze ook wist dat de omstandigheden voor medewerkers in jeugdzorg moeilijk zijn. ,,Ik heb haar nog wel eens gevraagd, weet je zeker dat je dit wil? Maar ze vond haar werk leuk, met al die jongelui. Dan zei ze dat deze kinderen een eerlijke kans verdienen, dat ze ook geholpen moeten worden. Ze zette zich met hart en ziel in.”

Kort nadat de jonge vrouw zaterdag was neergestoken, werd een 19-jarige man aangehouden. Later op de avond volgde de aanhouding van een 16-jarige jongen, in de gemeente Meppel. Zijn signalement was eerder door de politie verspreid. Het is niet duidelijk of het gaat om bewoner(s) van het gezinshuis.

Het is voor zover FNV bestuurder Maaike van der Aar weet de eerste keer dat een medewerker van een jeugdzorginstelling dodelijk gewond raakt tijdens het werk. ,,Onze leden verkeren in shock. We weten nog niet precies wat er gebeurd is, maar ik merk dat zij ook direct een koppeling maken naar de staat van de sector, zoals ik dat zelf ook doe. Aan de ene kant is er het verstand, dat zegt: we moeten kijken wat hier is gebeurd. De dader kan ook een voorbijganger zijn. Aan de andere kant de emotie, die zegt dat de situatie binnen jeugdzorg niet houdbaar is.”

Daarover wordt al jaren aan de bel getrokken. De sector loopt leeg door slechte werkomstandigheden. Een van de redenen om voor verzuim of zelfs voor ander werk te kiezen is agressie. Op veel plekken is ook nog eens sprake van onderbezetting, die zorgt voor hoge werkdruk. Zo hebben jeugdbeschermers te maken met een caseload die dubbel zo hoog is als zou moeten.

Een vraag die medewerkers zich dan ook stellen, is waarom een meisje uit het gezinshuis buitenshuis alarm sloeg. Ze werd in een café opgevangen, nadat ze krijsend voor het pand stond, en volgens RTV Drenthe riep: 'Ze hebben haar vermoord.’ Was er wellicht binnen niemand om alarm bij te slaan? ,,Maar de sector vraagt zich ook af of een campagne zoals ‘Handen af van hulpverleners’, eigenlijk ook nog over ons gaat”, zegt Van der Aar. En nadrukkelijk stellen jeugdzorgmedewerkers daarnaast de vraag: kan dit bij mij ook gebeuren?

,,Uiteindelijk moeten we afwachten wat er precies heeft plaatsgevonden, om dan de vraag te stellen of we voldoende doen om te zorgen dat er veilig kan worden gewerkt”, zegt Van der Aar. Jeudgzorgaanbieder Yorneo, waaronder ook het gezinshuis valt, laat een stilte vallen na wat eerder een ‘inktzwart moment’ werd genoemd. De vriendin van de medewerker kan ook nog niet vertellen wat de precieze toedracht is van de steekpartij.

Maar zelfs zonder die informatie durft Van der Aar wel een voorschot te nemen, op het beantwoorden van de vraag of er in jeugdzorg genoeg aandacht is voor de veiligheid. De huidige ‘code zwart’ waarin jeugdzorg verkeert zorgt niet alleen dat jongeren er slecht vanaf komen, maar maakt ook medewerkers kwetsbaar. ,,Uit een aanbeveling blijkt dat training en opleiding voor de grootste winst kan zorgen, bij de aanpak van agressie. Ik kan wel zeggen dat op dat gebied niet heel veel is gebeurd. Het zorgt voor woede en onmacht, nu al, want er wordt niet naar ons geluisterd, we worden consequent genegeerd als we zeggen dat er sprake is van code zwart in de jeugdzorg.”

Op LinkedIn delen medewerkers van jeugdzorg ondertussen een zwart scherm, met daarin één woord: stil. Gedachten gaan uit naar de familie en naasten van de ‘behulpzame, lieve jonge vrouw’, die het leven liet op haar werk. Van der Aar: ,,Je ziet zo vanuit medewerkers zelf ook al een reactie ontstaan.” Maar de vakbond vindt dat er hoe dan ook gekeken moet worden naar de positie van medewerkers in de sector die zo onder vuur ligt. ,,Uiteindelijk moeten we niet stil blijven.” In jeugdzorg moet vooral iets gebeuren, om de situatie te verbeteren.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: