Kan je ongezonde voeding wegsporten? ‘Acht kilometer hardlopen voor één pizza’

Er zijn tal van richtlijnen die aangeven hoeveel calorieën we per dag kunnen verorberen om een gezond gewicht te behouden of te verkrijgen. Het lijkt ook eenvoudig: een calorie is een maat voor energie, en wie meer energie eet dan hij verbruikt, komt aan in gewicht. Maar uit tal van onderzoeken blijkt dat de calorievermeldingen op verpakkingen voor veel consumenten weinig betekenis hebben en dat slechts weinigen effectief hun calorieën per dag tellen, tenzij ze een dieet volgen.

In de zoektocht naar een efficiënte manier om consumenten bewust te maken van hun voedingskeuzes en de obesitasepidemie een halt toe te roepen, kwamen zowel Amerikaanse als Britse onderzoekers op het idee om bewegingslabels op verpakkingen te plakken. ‘Beschouw calorierijk voedsel in termen van lopen en de gevolgen worden moeilijk te negeren’, klonk het.

Een idee waar voedingswetenschapper Hella Van Laer wel voor gewonnen is. ,,Mensen hebben vaak onbewust een bepaald eetgedrag. Door hen met de neus op de feiten te drukken, maken ze bewustere keuzes. Door voedingsproducten te koppelen aan hoelang je moet sporten om ze te verbranden, kan je een bewustere houding creëren. Als je ziet dat die diepvriespizza je uren sport zal kosten, weet je al dat er misschien voedzamere keuzes bestaan.”

Bewegingslabels op ongezonde voeding plakken kan die bewustwording dus vergroten, aldus Van Laer. Zes op de tien Europeanen is te dik, waarschuwt de Wereldhandelsorganisatie (WHO) afgelopen jaar. ,,De tijd is dus wel gekomen voor drastischere maatregelen.”

Toch plaatst ze ook kanttekeningen bij de methode. ,,Het is goed om te beseffen dat je 22 minuten moet lopen of 42 minuten wandelen om een Snickers te verbranden, maar het is natuurlijk niet de bedoeling om ongezond eten bewust te compenseren door beweging. Dat is de wereld op zijn kop. Sporten mag niet het excuus zijn om je voor- of nadien vol te stoppen met junkfood. Ook voor mensen met eetstoornissen kunnen die labels nadelig werken.”

De ene calorie is bovendien niet de andere, geeft Van Laer aan. ,,Calorieën afkomstig van een avocado hebben een ander effect op ons lichaam dan die van bijvoorbeeld een Twix. Zodra je die laatste hebt opgegeten, ervaar je een suikerpiek. Je lichaam produceert insuline die invloed heeft op je vetverbranding. Ook zal je zo amper voedzame stoffen binnenkrijgen.”

Een avocado, die evenveel calorieën levert, zal die nadelige effecten niet hebben, alsud Van Laer. ,,En die zorgt ervoor dat je tal van voedzame stoffen binnenkrijgt. Bovendien zal je een verzadigingsgevoel ervaren, terwijl je van een Twix alleen nog méér trek krijgt. Het hele calorieverhaal moet je dus kritisch bekijken.”

Ook loopcoach John Rooms geeft aan dat het niet zo eenvoudig is om beweeglabels op voeding te plaatsen. ,,Tal van factoren - van leeftijd, gewicht tot hormonen - spelen een rol in hoeveel je daadwerkelijk moet lopen om bepaalde voedingsmiddelen te verbranden. Zo komt er bij vetverbranding per gram zo’n twee keer meer energie vrij dan bij koolhydraatverbranding.”

Het lijkt dus efficiënter om vetten te verbranden bij het lopen, zeker als je wilt afvallen. ,,Maar het kost wel meer zuurstof om die te verbranden, wat maakt dat je trager moet lopen om voldoende zuurstof op te nemen om die verbranding op gang te houden”, zegt Rooms. ,,Gemiddeld kan je stellen dat een persoon van 80 kilogram die 30 minuten wandelt in een tempo van 6 km/u ongeveer 200 kcal verbrandt.”

Het zou een rommeltje worden, mochten al die parameters een plaats krijgen op het bewegingslabel. Maar gemiddelden waarbij calorierijk voedsel in termen van lichamelijke activiteit wordt uitgedrukt hebben wel het potentieel om gedrag te veranderen, aldus de experts.