Orgelman Jan Koelewijn uit Heerde wordt Officier in de Orde van Oranje Nassau

‘Nou ben ik aan de beurt’, was de eerste gedachte van Jan Koelewijn toen hij vrijdagavond onder anderen loco-burgemeester Wolbert Meijer bij hem thuis naar binnen zag komen. In coronatijd was de overhandiging van de onderscheiding tot Officier in de Orde van Oranje Nassau in huiselijke kring. Dat hij een stropdas om moest doen, was een eerste aanwijzing. ,,Ik zei nog tegen mijn zoon: we kunnen toch gewoon eten?” 

Koelewijns eerste aanrakingen met het orgel waren in zijn toenmalige woonplaats Bunschoten-Spakenburg, waar hij als klein jongetje na afloop van kerkdiensten graag even naar boven klom om bij het orgel te kijken. ,,Je bent  80 centimeter hoog, dan kijk je zo tegen de zijkanten van die toetsen aan. Ja, dat imponerende is er altijd wel geweest.”

Op zijn 11de wist hij het zeker; hij zou orgelmaker worden. Koelewijn hield woord en werd een toonaangevende orgelmaker en intoneur in heel Nederland en ver daarbuiten. Dat woord ‘intoneur’ is niet hetzelfde als orgelstemmer, verduidelijkt hij graag. ,,Vergelijk het met kleding; het stemmen van het orgel is als het wassen van kleding. Maar je kunt kleding ook in elkaar zetten, patronen maken. Dát is intoneren. Het geeft smaak aan het orgel.”

Zijn vak bracht hem de hele wereld over, tot Japan aan toe. En het bracht hem bij zijn eigen orgelidolen, bijvoorbeeld bij het orgel van de Oude Kerk in Amsterdam. ,,De allereerste lp die ik kocht van mijn eigen geld, 9 gulden 99, was van het orgel van die Oude Kerk. Als je daar later zelf aan mag werken, is dat toch wel heel bijzonder.”

Koelewijn heeft een ongelooflijke liefde voor het orgel. Dat niet wil zeggen dat zijn hele huis volstaat met orgels (,,Ik denk niet dat mijn vrouw dat zou waarderen’’) of dat hij alleen maar over orgels kan praten. ,,Dat moet je niet doen, je moet ook in contact blijven met de gewone wereld. Dat je niet alleen maar als een zombie met orgels bezig bent.”

Ook een liefhebberij; de tuba, die speelt hij bij muziekvereniging CMH in Hattem. ,,Ik ben ook organist, maar ik voel me meer een blazer. Mijn buurman zegt ook altijd: ‘Als ik jou orgel hoor spelen, hoor ik toch dat je een blazer bent’. Dat klopt wel, denk ik.”

Zijn ervaring  met de tuba kan Koelewijn gebruiken bij zijn werk als organist, orgelmaker en intoneur. ,,Kijk, orgelpijpen worden met de mond aangeblazen. Als een orgelpijp nieuw is, ga je de toon erin maken, net als met ieder ander blaasinstrument. Dan ‘spreek’ je een instrument aan, dan is het wel een voordeel dat ik een blazer.” 

Nog drie dagen per week is hij actief voor orgelmakerij Reil in Heerde. Met de koninklijke onderscheiding op zak is hij niet van plan af te bouwen en achter de geraniums te gaan zitten. ,,Mijn vrouw heeft ook een hekel aan geraniums.”