Kernenergie plotseling weer populair in Europa

De plotseling toegenomen interesse in kernenergie bleek vanmorgen op een ingelaste vergadering van de 27 EU-Energieministers over de huidige energiecrisis en hoe die aan te pakken. Lidstaten blijven zelf beslissen over hun energiemix, maar het stempel dat Brussel aan een bron geeft is wel bepalend voor de financiering. Voor de Franse president Macron was het eind vorige week een uitgemaakte zaak dat een klimaatvriendelijk Europa veel meer kerncentrales nodig heeft, maar ook Commissievoorzitter Von der Leyen zei dat kernenergie, en gas voor in de overgangsperiode naar meer zon en wind, thuishoren in ‘de energiemix van de toekomst’. 

Sven Giegold, landgenoot en Groen Duits Europarlementariër, startte vandaag prompt een petitie tegen wat hij ‘het groenwassen van gas en kernenergie’ noemt. Namens Nederland zei ook demissionair minister van Economische Zaken Stef Blok uit te zien naar het Commissiestandpunt. Zijn Oostenrijkse collega wees kernenergie af als ‘te duur en gevaarlijk’, de Luxemburger Claude Turmes sloot zich daarbij aan. Volgens hem zijn kerncentrales ook door de lange bouwtijd geen alternatief.

Ministers van de 27 lidstaten waren het er vanmorgen snel over eens dat Europa de energiecrisis in elk geval moet aangrijpen om meer en sneller te investeren in energiebesparing en duurzame bronnen als zon en wind. Centrale gasinkoop en -opslag zijn besluiten voor later, de energiemarkt mag in geen geval worden opengebroken. Uiterlijk tegen december – dan is er een nieuwe top van staats- en regeringsleiders – moeten zij een nieuw Europees energiebeleid voor de middellange en lange termijn in de steigers zetten. De hoge gas- en stroomprijs die kwetsbare huishoudens en MKB nu als een molensteen om de nek hangen, vallen daarbuiten. Dat probleem – bijna driekwart is daar trouwens al volop mee bezig - moeten de lidstaten zelf oplossen, met onder meer inkomenstoeslagen, een lagere energiebelasting en bedrijfssteun binnen de Europese concurrentieregels. Geld daarvoor kunnen ze deels putten uit de opbrengst van emissierechten.

Nederland en acht andere lidstaten timmerden de discussie meteen al stevig dicht door in een gezamenlijke brief aan het Sloveense voorzitterschap elk ingrijpen in de gas- en stroommarkt bij voorbaat uit te sluiten, en daarmee de door Frankrijk en Spanje bepleite ontkoppeling van stroom- en gasprijs. ,,We moeten niet vluchten in ad hoc oplossingen”, aldus ook Energiecommissaris Kadri Simson. Energiebesparing en vergroening zijn beter, want behalve klimaatvriendelijk verminderen die meteen ook de afhankelijkheid van een dubieuze grootgasleverancier als Rusland. 

Simson: ,,De paradox is dat we al jaren minder afhankelijk willen zijn, en we steeds afhankelijker worden. Van ons gas komt 90 procent uit het buitenland, in 2019 was dat nog 66 procent. Onze olie importeren we voor 97 procent.” Ze riep lokale, regionale en nationale overheden op de vergunningverlening voor windmolens en windmolenparken te versnellen. ,,Dat duurt nu vaak zes of zeven jaar en dat is veel te lang. Dat moet in twee jaar kunnen.” De problemen van Spanje zijn deels te verhelpen door een betere aansluiting op het Europese stroomnetwerk.

Overigens bleek vandaag uit Europese cijfers dat de opmars van duurzame energie al flink doorzet: vorig jaar voor het eerst werd meer stroom duurzaam opgewekt (38 procent) dan met fossiele brandstoffen (37 procent).