Conimex claimt volgens Foodwatch onterecht dat de verpakking wordt gerecycled. Knorrs Poké Bowl bevat amper groente en de groentesnoepjes van Nicolette van Dam bevatten vooral veel suiker.

Volgens Foodwatch gebruiken veel fabrikanten valse versiertrucs. Om die bloot te leggen, organiseert de voedselwaakhond voor de elfde keer de verkiezing voor Het Gouden Windei. Foodwatch koos de drie genomineerden uit de honderden tips de organisatie ontving via het meldpunt misleiding.

Sinds kort vermeldt Conimex dat kroepoek in een ‘recyclebare verpakking’ zit. ,,De fabrikant zegt een stap dichterbij het verduurzamen van hun verpakkingen te zijn”, legt Nicole van Gemert uit. ,,En daar zeggen ze hard aan te werken.” Maar voor die duurzame verpakking heeft Conimex niets gedaan, stelt de Foodwatch-directeur. ,,Dat is volledig te danken aan een nieuwe techniek om afval te verwerken.” Chipszakken waren tot voor kort niet recyclebaar. Sinds kort zijn afvalverwerkers in staat het plasticlaagje van het aluminiumlaagje te scheiden. Van chipszakken kunnen nu steigerplanken of bermpaaltjes worden gemaakt. ,,Lekker pronken met andermans veren”, zegt Van Gemert. 

Bovendien is het nog maar de vraag of een zak wordt gerecycled. Het Kennisinstituut duurzame verpakkingen (KIDV) stelt: wanneer recycling mogelijk is, maar de methode om de verpakking te recyclen nog niet voldoende beschikbaar is, dan kan de verpakking niet als recyclebaar worden aangeprezen. De verpakking kan volgens Van Gemert  alsnog in de verbrandingsoven belanden. ,,De definitie van ‘recyclebaar’ is nog niet wettelijk vastgelegd. Producenten kunnen hier misbruik van maken door misleidende milieuclaims op hun verpakkingen plaatsen. Conimex kan de duurzame claim niet hard maken en daarmee is het niets meer dan een misleidende marketingtruc.”

Het pak Poké Bowl van Knorr ziet er gezond uit. ,,Met lekker veel groente”, staat erop. Per portie maar liefst 258 gram per persoon, weet Van Gemert. ,,Maar wie de verpakking omdraait, komt van een koude kermis thuis”, waarschuwt de directeur. ,,Er zit slechts 5 procent rode paprika in het kleine zakje toppingmix. De rest van de groente moet je nog wel even zelf toevoegen.” Het formaat van de verpakking wekt bij consumenten de indruk dat het pak tjokvol gezonde ingrediënten zit. Maar het is lucht, zegt Michiel Korthals, hoogleraar aan de Italiaanse University of Gastronomic Sciences. ,,Het is gebakken lucht voor een hoge prijs.” 

Over wat er wél in zit, is Van Gemert ook niet enthousiast. ,,Geen wijnazijn maar aroma van wijnazijn, poeder van sojasaus in plaats van sojasaus en ook citroen zit erin als poeder.” Met veel teveel zout, benadrukt Korthals. ,,Dit is een snel bij elkaar geflanst product zonder enig gezondheidsvoordeel. Knorr wil op de allergoedkoopste manier meeliften op de Poké Bowl-trend.

We weten allemaal dat groente belangrijk is, zegt Nicolette van Dam. Maar het is volgens de actrice en presentatrice niet voor iedereen makkelijk en vanzelfsprekend om groente te eten. Dat bracht haar op het idee om groentesnoepjes te ontwikkelen. Het ‘hele gezin kan op een verrassende en speelse manier’ kennismaken met groente en fruit. ,,Dit overstijgt misleiding”, zegt Van Gemert. ,,Deze lokgroenten bevatten vooral suikers: net zo veel als ander snoep.” 

Iris Groenenberg van het Voedingscentrum waardeert pogingen om kinderen meer groente en fruit te laten eten. ,,Maar dit product heeft niets te maken met groente en fruit eten”, zegt de expert voeding en gezondheid. Wil je je kind meer groente laten eten, zet dan vaker een bakje snoeptomaatjes of stukjes appel op tafel.” Volgens Van Dam zijn het allemaal ‘natuurlijke suikers’. ,,Het bevat veel suiker in de vorm van dadelstroop en groente- en fruitsapconcentraten”, zegt Groenenberg van het Voedingscentrum. Maar suiker is suiker. Van Gemert: ,,Dadel- en fruitsuikers zijn niet meer of minder natuurlijk dan de ‘gewone’ tafelsuiker uit bieten of suikerriet.”

Meermaals kreeg de voedselwaakhond te maken met advocaten van voedselfabrikanten. Tot rechtszaken kwam het tot dusver niet. Wel pasten fabrikanten hun producten aan. Zo verkoopt Albert Heijn uit Peru geïmporteerde asperges niet meer als ‘seizoensgroente’. Aldi ging door de knieën door varkenslever te vervangen door kalfslever. De supermarkt verkocht namelijk kalfsleverworst zonder dat daar kalfslever in zat.

Vorig jaar brachten meer dan tienduizend consumenten hun stem uit via goudenwindei.nl. De twijfelachtige eer kwam toe aan Nutella Cups. De fabrikant prees de portieverpakking als ‘handig om mee te nemen, leuk op de ontbijttafel’. Volgens Foodwatch past zo’n verpakking niet in een wereld waarin de roep en noodzaak om minder plastic te gebruiken steeds sterker wordt. Bovendien is pasta in een cup veel duurder dan pasta in een pot. Per besmeerde boterham loopt het verschil op tot zo’n 23 cent.

In december maakt Foodwatch de winnaar van het Gouden Windei 2021 bekend. Tot die tijd kan iedereen stemmen via goudenwindei.nl.