Bermmonument voor in 1943 doodgeschoten burgemeester Wanneperveen

Met de viering van 75 jaar bevrijding op komst, staat dat verschrikkelijke beeld nog altijd op het netvlies van de tegenwoordig in Nijeveen woonachtige voormalig Veniger. Hij heeft daarom de realisatie van een bermmonument aangezwengeld. ,,Op het kerkhof in Wanneperveen is wel een gedenksteen geplaatst bij het familiegraf, maar ik wil zo graag een monumentje op de plek waar de burgemeester het leven liet’’, zegt hij. ,,Dat verdient hij. De bezetters hebben hem op een vreselijke manier de dood ingejaagd, met achterlating van zijn zwangere vrouw en drie kinderen, en waarom?’’

Dat is de grote vraag waarmee niet alleen Arend Pluim zit. Om iets te weten te komen over de dood van de toen 41-jarige burgemeester is nog niet zo eenvoudig. Er zijn wel enkele verhalen bekend, maar die zijn niet helemaal eensluidend. In het gemeentearchief van Steenwijkerland zijn alleen stukken te vinden die gaan over het grafmonument, na de oorlog tot stand gekomen door een inzamelingsactie in Wanneperveen. Die leverde ruim 2600 gulden op en de onthulling vond plaats op 20 november 1946. De archiefstukken zwijgen over hoe de burgemeester aan zijn einde is gekomen.

Als de aan de IJsselacademie verbonden Vollenhoofse historicus Martin van der Linde op zoek gaat, komt er meer boven water. Hij vermoedt dat er sprake is van een zogenoemde Silbertanne-actie, zoals de naam luidde voor wraakacties voor illegale activiteiten. Daarbij werden mensen zo uit hun huis gehaald en zonder vorm van proces neergeschoten. Dat gebeurde ook in de nacht van 19 op 20 november 1943, nadat een week eerder door het verzet in Belt-Schutsloot een Duitse SD’er was doodgeschoten bij een zoekactie naar onderduikers op de boerderij van Klaas Stam.

In Wanneperveen werden verschillende mannen opgepakt en samengebracht in de school. Jan Doosje (17) werd doodgeschoten toen hij zijn vader Bertus – in onderduikers verborg op zijn boerderij - te hulp schoot toen die door SD’ers werd mishandeld. Burgemeester Pieter Klaas Roege werd in de vroege ochtend ook uit zijn huis gehaald en per auto afgevoerd. Hij werd de volgende dag gevonden, in zijn pyjama, aan de Driftlakenseweg, geëxecuteerd met een schot door het hart en in de nek. Of hij ook op die plek is doodgeschoten of daar is achtergelaten, is niet bekend. 

Ook wordt in het duister getast waarom juist de burgemeester uit zijn huis werd gehaald. Wel bekend is dat Roege er bij de Duitsers niet al te best op stond. Ze weigerde hij een fors bedrag aan zoengeld te betalen om represailles voor verzetsdaden te voorkomen. Ook waren er in juni 1943 persoonsbewijzen en het bevolkingsregister gestolen uit het gemeentehuis van Wanneperveen door de Knokploeg uit Meppel. Roege, die contact had met het verzet, wist van de overval. Hij was die dag bewust afwezig en had als sluitend alibi een familiebezoek in Groningen. 

Tot zover 1943 en terug naar het heden, waarin Arend Pluim zich beijvert voor de plaatsing van een bermmonument langs de Driftlakenseweg. De plek waar de burgemeester werd gevonden ligt nu aan het fietspad, dat door een bomenrij en een sloot wordt gescheiden van een nieuw aangelegde weg. ,,Een mooie plek want hier komen veel mensen langs op de fiets. Zo krijgt de burgemeester de eer die hij verdient.’’ 

Om het bermmonument voor burgemeester Pieter Klaas Roege te bewerkstelligen heeft Pluim zijn hoop gevestigd op de gemeentebesturen van Steenwijkerland en Meppel. Beide colleges hebben een kort briefje van hem ontvangen. Pluim legt het dubbele verzoek uit: ,,Het gaat om de burgemeester van Wanneperveen en dat is via de gemeente Brederwiede opgegaan in Steenwijkerland. En Roege is gefusilleerd aan de Driftlakenseweg, een paar meter over de gemeentegrens, in de gemeente Meppel. Ik hoop dat de twee gemeenten er samen uitkomen.’’