‘Documentaire Waterman over Giethoorn roept onbehaaglijk gevoel op’

Aan het woord komen ondernemers, bewoners en natuurbeheerders over de vraag van wie het water eigenlijk is en wie welke belangen bij het water heeft. Maar de aflevering, waar ik zelf ook een kleine rol in mocht spelen, roept een onbehaaglijk gevoel bij mij op. Vooral door de tegenstelling die door presentator Menno Bentveld wordt geschetst: Is Giethoorn een plek om geld te verdienen, rustig te wonen of te recreëren? 

Deze vraag mist nuance. Want wonen ondernemers niet ook in dit gebied? Recreëren zij er in hun vrije tijd niet ook? Maar ook: recreëren bewoners niet vaak ook in hun eigen omgeving? En hoeveel bewoners ondernemen er zelf bij? Er is soms sprake van tegengestelde belangen, maar zo plat als de vraag in de serie gesteld wordt, is de werkelijkheid niet. 

 Dat geldt ook voor de vergelijking tussen de effecten van het huidige toerisme in Giethoorn en de stormvloed van 1776 waarbij het veendorpje Beulake door het water verzwolgen werd. Zijn ‘de op geld beluste ondernemers’ niet hard op weg om een natuurramp van vergelijkbare orde te ontketenen? De suggestieve vraag die in de aflevering wordt gesteld, is niet het enige dat schuurt. Het is vooral het gebrek aan historisch besef dat me raakt. Als mijn voorouders niet de drive hadden gehad om dit gebied door turfwinning te creëren, was er waarschijnlijk geen aantrekkelijk gebied geweest. Ondanks dat je ze kunt verwijten dat ze eerder uitgeveend hadden moeten raken, zijn ze wel de wortels van ons succes. Kleinschalig ondernemerschap, vooral in horeca en toerisme, op het platteland is nog steeds uitdagend. Het merk Giethoorn is gebouwd door mensen die hard hebben gewerkt. Niet alleen de ondernemers, maar ook de bewoners die ervoor zorgen dat hun tuin, erf en huis er prachtig bij liggen.

Omdat Giethoorn hoofdzakelijk kleinschalige familiebedrijven kent, hebben de meeste bedrijven een langetermijnvisie. In Giethoorn bestaan geen grote ketens, maar werken families met opvolgende generaties als de voornaamste inspiratiebron. Dit beïnvloedt de dagelijkse keuzes. Ze vermijden grote risico’s, zijn vaak gericht op duurzaamheid en het onderhouden van relaties.

Onze afwezigheid vanwege de coronapandemie heeft de kwaliteit van het leven onder druk gezet. Dit heeft in sommige gevallen tot het afbrokkelen van ons sociale-cement en de verbindingen tussen culturen in ons dorp en het geluk van mensen geleid. Toerisme is een verworven product voor reizigers, bewoners, ondernemers én beleidsmakers.

Gabriella Esselbrugge is eigenaresse van hotel De Dames van De Jonge in Giethoorn