Lochemse synagoge krijgt zijn ‘voorhang’ terug
Onder grote belangstelling is vrijdagmiddag de zogenoemde voorhang onthuld in de Lochemse synagoge. Het prachtige joodse gordijn (‘een van de mooiste van Europa’) verdween in de Tweede Wereldoorlog uit de sjoel aan de Westerwal. Het werd begin dit jaar teruggevonden in Amsterdam. Na een restauratie is het terug op zijn oorspronkelijke plek.
Delen per e-mail
Broer en zus Jaap Nijstad en Marianne Bernelot Moens-Nijstad onthulden de voorhang. ,,Het ziet er schitterend uit hè’’, zei Marianne Nijstad na de onthulling van het aan een wand bevestigde kleed. ,,En wat zo bijzonder is: wij treden hiermee in de voetstappen van onze grootouders, die hier zo vaak aanwezig waren. Zij hebben naar deze voorhang gekeken. Dat geeft een goed gevoel. Daarom hebben we gezegd: hij moet gerestaureerd worden, voor de sjoel, voor onze familie en voor alle anderen die hier in de loop der eeuwen hun voetstappen hebben gezet.’’
Herinneringsmonument
Harts Nijstad, de vader van Jaap en Marianne, overleefde als een van de zeer weinige Lochemse Joden de vernietigingskampen. Er kwamen veel te weinig Joden terug om een synagoge draaiende te houden. Begin jaren negentig werd de gemeente Lochem de eigenaar. Het gebouw is toen gerestaureerd. Het verloor zijn religieuze functie, maar werd een ‘herinneringsmonument’, zegt voorzitter Albert Geesink. ,,Dat iedereen hier welkom is om te gedenken, dat je de bijna honderd namen van omgebrachte Joodse medeburgers van Lochem hier kunt lezen, dat vinden wij zó belangrijk.’’
En toen... dook opeens de voorhang op. ,,Onze secretaris kreeg een onverwacht telefoontje uit Amsterdam... wanneer was het ook weer, Hanjo?’’ ,,Eind januari, begin februari’’, roept Hanjo Haneveld vanuit de zaal. ,,Ze hadden bij het opruimen in de Grote Synagoge een koffer gevonden. En daar zat iets in uit Lochem.’’
Wonderlijk verhaal
Jaap Nijstad: ,,Het is een wonderlijk verhaal. In Lochem dacht men altijd dat van het hele interieur niets meer over was, het trieste lot van zoveel sjoeltjes die rücksichtslos geplunderd en leeggeroofd zijn. Joods leven, volstrekt teloorgegaan. Maar de voorhang blijkt gered. Met nog een bimakleedje (voor op een lezenaar, SG) en twee thoramantels (daarin zitten de wetsrollen), waarvan één in zeer slechte staat. Als er in de synagoge werd voorgelezen uit de thora, dan ging de voorhang opzij. Je zou het een wat chiquere ceremoniële religieuze vorm van een gordijn kunnen noemen.’’
In Hebreeuwse letters staat op de voorhang vermeld dat het uit 1932 stamt en dat het in Lochem hoort. ,,Het waarom is een raadsel’’, zegt Nijstad. ,,In 1910 is de sjoel uitgebreid, dat had een aanleiding kunnen zijn. En in 1933 bestond Lochem zevenhonderd jaar. In 1932 waren onze grootouders twaalfenhalf jaar getrouwd. Maar dat zou wel een érg kostbaar cadeau zijn geweest.’’
Kosten restauratie
Met de recentelijke restauratie alleen al was vierduizend euro gemoeid. Voorzitter Geesink toonde zich dankbaar voor de inzet van de familie Nijstad om die te bewerkstelligen. De familiegeschiedenis van de Nijstads is nauw met de synagoge verbonden. ,,Onze betovergrootvader kwam hier al naartoe vanuit Diepenheim.’’
De voorhang, als teruggekeerd overblijfsel van Lochems joods leven, is belangrijk omdat hij de geschiedenis ‘levend houdt en tastbaar maakt’, stelde Nijstad. ,,Waardoor we verhalen kunnen blijven vertellen, van de verschrikkingen, maar ook van de hoogtijdagen. En niet in de laatste plaats aan de groepen scholieren die we hier in de synagoge geregeld ontvangen.’’
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Lochem wil hulp van pionierende kinderarts Nico van der Lely om alcoholgebruik jongeren te beteugelen
De gemeente Lochem moet in de strijd tegen het alcoholmisbruik onder minderjarigen in Lochem ook externe experts zoals de bekende kinderarts Nico van der Lely gaan raadplegen. Dit heeft de raad gisteravond besloten. Deze arts heeft effectieve preventiecampagnes ontwikkeld en kan wellicht helpen om ook ouders te betrekken bij het oplossen van de alcoholproblematiek. -
PREMIUM
Hoe Laren het gestrande circus Bolalou heeft omarmd: ‘Ik stond hier met tranen in mijn ogen’
Ze stonden al in The New York Times, het door de coronapandemie in maart gestrande circus Bolalou in Laren was wereldnieuws. Het dorp Laren kwam meteen in beweging, bijna iedereen hielp mee. Nu, tien maanden verder helpen de dorpelingen nog steeds. -
PREMIUM
Ook kinderen in een rolstoel kunnen straks Gorsselse scouts worden dankzij nieuw clubhuis
De Gorsselse scouting krijgt dit jaar een nieuw clubhuis. De leden bouwen dat deels zelf. Dankzij het ontwerp van het nieuwe gebouw kunnen straks ook mindervalide kinderen meedoen aan de activiteiten van Scouting IJsselgroep. ,,Het is belangrijk dat iedereen welkom is’’, aldus voorzitter Niels Meijerink. -
PREMIUM
Raad Bronckhorst vindt dat Radio Ideaal genoeg budget krijgt: ‘Schandalig’
Dat Radio Ideaal niet het volledige budget krijgt waar de zender in principe recht op heeft, noemt de directeur-bestuurder Marc Visch van de overkoepelende vereniging voor lokale omroepen ‘schandalig.’ ,,Misschien moet de financiering meer direct via het Rijk gaan. Naast Bronckhorst komen andere gemeenten er ook moeilijk uit.’’ -
PREMIUM
‘Zullen de nieuwe woningen van de Detmerskazerne in Eefde wel voor Eefdenaren zijn?’
Bij de Dorpsraad van Eefde leven zorgen of de geplande nieuwbouw op het terrein van de Detmerskazerne wel zal voldoen aan de lokale vraag. Er is immers een sterke behoefte aan starterswoningen en speciale woningen voor ouderen die nog zelfstandig willen wonen. ,,Wat wij tot nu toe horen is dat voor die groepen niet gebouwd gaat worden.’’
-
Kerstengel video Na 30 jaar zonder contact wordt Annie uit Eefde verrast met kerstboodschap van haar broer: ‘Dit overvalt me’
Wie is jouw kerstengel van 2020? Die vraag stelden we onlangs aan jullie, onze lezers. We zochten naar bijzondere, persoonlijke verhalen uit de regio. Naar mensen die voor elkaar klaarstonden, voor elkaar door het vuur gingen. Vandaag krijgt Annie uit Eefde een bericht dat ze totaal niet had verwacht. -
PREMIUM
Lochemse horeca hoeft geen terrassenhuur te betalen: ‘een sympathiek gebaar’
De Lochemse horeca hoeft dit jaar geen huur voor terrassen aan de gemeente te betalen. In totaal gaat het om 9000 euro, dus verspreid over alle ondernemingen met een terras is het een druppel op een gloeiende plaat. Maar gewaardeerd wordt het zeker. ,,Je hebt een beetje het idee dat een gemeente snapt wat er op ons af komt.’’ -
PREMIUM
Barchemse trekpleister hotel In de Groene Jager moet in chique glorie hersteld worden
In Barchem willen de nieuwe eigenaren van restaurant-hotel In de Groene Jager het eeuwenoude hotel in oude luxe glorie herstellen. Daarnaast willen ze op de plek van de feestzaal zes tot zeven nieuwe koopappartementen bouwen. ,,Het moet gewoon weer helemaal top worden.’’