‘Dieren in de Oostvaardersplassen verdienen meer bescherming’

In 1974 zijn de Oostvaardersplassen ontstaan als ‘tijdelijk natuurgebied’ van zo’n 3600 hectare. Sinds 1982 is het gebied uitgebreid met veel natte moerasgronden tot een totale omvang van 5600 hectare. In 1983 zijn er 32 heckrunderen geïntroduceerd en een jaar later 20 konikpaarden. De herten zijn geplaatst in 1992. Deze dieren, ook wel grote grazers genoemd, zijn er neergezet om te voorkomen dat het gebied overwoekerd zou raken en dicht zou groeien.

Tevens bestond de wens om een stuk oernatuur te creëren met wilde dieren waar ‘natuurlijke processen’ het gebied zouden reguleren. Dit natuurgebied is echter geheel afgezet met hekken. Doordat de populatie niet wordt beheerd neemt deze voortdurend toe totdat het voedsel op is. In 2009 waren er ongeveer 6000 edelherten, konikpaarden en Heckrunderen. Periodiek treedt er door voedselgebrek massale sterfte op. Zo stierven afgelopen winter meer dan 3200 van 5230 grazers. Op deze wijze zijn er vanaf 1982, naar schatting, meer dan 35.000 dieren een pijnlijke hongerdood gestorven.

Op kleine plekken na zijn de Oostvaardersplassen veranderd van een eens zo florerend Natura2000 vogelgebied, in een kaalgevreten en een voor grote grazers, slecht leefbaar gebied. De discussie tussen ecologen, biologen, filosofen, belangengroepen en bezorgde dierenvrienden, spitst zich geregeld toe op de stelling dat massale sterfte van dieren door honger, óók wel elders in de natuur voor komt. Waar de mens echter duidelijk de hand heeft gehad in een natuurgebied, zoals bij de Oostvaardersplassen, bestaat er in onze ogen een plicht om zorg te dragen voor het leven. In dit verband is er tenminste sprake van een dringende morele plicht tot zorg voor de dieren die door mensen 30-35 jaar geleden zijn geplaatst op een relatief klein en afgesloten gebied met een incomplete biotoop en zonder reële migratiemogelijkheid.

Op 11 juli 2018 hebben Provinciale Staten van Flevoland een nieuw beleid voor de Oostvaardersplassen vastgesteld naar aanleiding van het advies van de commissie Van Geel.

Onderdeel van dit advies is een reset van de Oostvaardersplassen. Met betrekking tot de populatie van de grazers betekent dit dat deze de komende tijd wordt teruggebracht naar 1100 grazers (later 1500). Hierbij wordt een aantal paarden zoveel mogelijk uitgeplaatst. Voor de herten blijkt echter afschot het meest diervriendelijk te zijn. De komende winter moeten van de nog resterende herten, het zijn er nu 2320, ongeveer 1800 herten worden afgeschoten. Dit afschot ligt uitermate gevoelig voor veel mensen.

Reden waarom wij hebben gemeend met een compromisvoorstel te komen. Dit voorstel omhelst de volgende punten: Zolang er grazers op de Oostvaardersplassen zijn, zullen deze dieren zoveel mogelijk worden behandeld als waren zij ‘gehouden dieren’. De reductie van de dieren zal worden uitgevoerd conform het advies van Van Geel. Bij voedselschaarste of bij een tekort aan drinkwater zal worden bijgevoerd c.q. zullen de dieren worden voorzien van water.

In aanvulling op Van Geel zal afschot van de hertenpopulatie plaatsvinden door middel van afschot van enkel de bokken gedurende een periode van twee tot drie jaren. Slechts in marginale afwijking van Van Geel zullen nog deze winter alle runderen worden uitgeplaatst. De hengsten zouden, al dan niet met een aantal merries, moeten worden uitgeplaatst en/of gecastreerd kunnen worden. Voor de dieren die overblijven dient direct een adequate beschutting, van bijvoorbeeld wilgentakken, gemaakt te worden welke nog deze winter in ruime en goede mate bescherming kan bieden tegen wind en regen. Het gebied wordt verder met rust laten zodat de vegetatie van de Oostvaardersplassen zich kan gaan herstellen.

De huidige wet - en regelgeving biedt voor dieren zoals op de Oostvaardersplassen te weinig rechtsbescherming. Wij roepen zowel beleidsmakers als de wetgever dringend op om deze omissie te herstellen. Dat is in het belang van de dieren en in het belang van het draagvlak voor het Nationale Natuurbeleid. Het voorkomt daarnaast ook allerlei juridische procedures die vaak vruchteloos zijn gevoerd.

Werkgroep Duurzaamheid Oostvaardersplassen

Lees hier meer opinie